U

 

UHACZ Józef Julian (27 I 1897 – po 1945) – mjr piechoty; od 1927 pracownik Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Warszawie (jeden z jego twórców); od 1930 kierował Wojewódzkim Urzędem Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Katowicach.

ULEWICZ Kazimierz (27 IX 1915, Woźniki – 5 VIII 1973, Katowice) – działacz partyjny i sportowy; członek KW PZPR (1949–1973), aktywny w partyjnym sektorze sportu. Był jednym z inicjatorów „czystek” wymierzonych w tzw. szkodników sportu ludowego. Działał w Śląskim Związku Piłki Nożnej, pełniąc obowiązki komisarycznego szefa (2 X 1948 – 25 I 1949) i prezesa (26 I 1949 – 27 II 1951), później przewodniczył Sekcji Piłki Nożnej Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej.
A. Gowarzewski, J. Waloszek: 75 lat OZPN [Okręgowego Związku Piłki Nożnej] Katowice 1920–1995. Ludzie, historia, fakty. Księga pamiątkowa. Katowice 1995.

ULICZKA Krystyna zob. ►Świerk-Uliczka Krystyna Małgorzata

ULMAN Herman (11 VIII 1919, Giszowiec – 27 VI 1956, Katowice) – hokeista na lodzie (bramkostrzelny obrońca); zawodnik klubów: RKS „Siła” Giszowiec i „Górnik” Janów. Osiągnięcia: 2 (0–0–2) medale MP – 3 m. (1946, 1953). W l. 1954–1956 trenował drużynę „Naprzodu” Janów.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica Zdrój 2006.

UŁAŃSKA Lola zob. ►Biskup-Froelich Szarlota Klara

URAMOWICZ Hubert (1910, Jaworzno – 23 XI 1999, Katowice) – nauczyciel wychowania fizycznego: do 1939 w Szkole Podstawowej nr 3 i Gimnazjum Komunalnym w Szopienicach; po 1945 w Liceum im. Adama Mickiewicza w Katowicach. W okresie okupacji hitlerowskiej zaangażowany w ruchu oporu i tajnym nauczaniu w Krakowie, a po II wojnie światowej w grupie operacyjnej gen. A. Zawadzkiego. Był członkiem zarządu Klubu Sportowego „Stal” Katowice – kierował sekcją gier sportowych (1947). Założył SKS „Mickiewicz”, organizował letnie obozy dla młodzieży szkolnej, przewodniczył Wojewódzkiej Komisji Rewizyjnej Szkolnego Związku Sportowego w Katowicach. Przygotował i zorganizował niezależny od zajęć szkolnych program „Każdy uczeń pływa” realizowany Łaźni Miejskiej w Katowicach. Był twórcą silnej drużyny koszykówki w III LO, a także wychowawcą kilku katowickich olimpijczyków. Mieszkał w Katowicach przy ul. Granicznej. Pochowany w Jaworznie na cmentarzu parafii św. Wojciecha. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Uhonorowany tablicą pamiątkową w III LO im. Adama Mickiewicza w Katowicach.
Ludzie bliscy i dalecy. T. 2: Biogramy postaci związanych z III LO im. Adama Mickiewicza w Katowicach. Red. Z. Hojka, A. Różycka. Katowice 2016.

URBAŃCZYK Piotr (29 VI 1894, Radzionków – 16 IV 1940, Twer) – powstaniec śląski, działacz sportowy, oficer Policji Województwa Śląskiego. Był członkiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Bytomiu; w 1919 współtwórcą Naczelnej Rady Ludowej i Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska w powiecie tarnogórskim. Kierował działaniami zbrojnymi czasie I powstania śląskiego w Kozłowej Górze i Orzechu, a w II powstaniu w Nakle, w III powstaniu w randze podporucznika został skierowany do sztabu grupy opolskiej. W VI 1922 wstąpił do Policji Województwa Śląskiego; pełnił m.in. funkcje komendanta II Komisariatu w Katowicach (1925–1928), zastępcy Powiatowego Komendanta Policji Woj. Śląskiego w Katowicach (1928–1929 i po 1938), Powiatowego Komendanta Policji Woj. Śląskiego w Lublińcu oraz w Świętochłowicach. Od 1926 sprawował funkcję prezesa Policyjnego Klubu Sportowego i przyczynił się do jego reorganizacji, tworząc nowy statut klubu; połączył Policyjny KS z Policyjnym Klubem Szachowym. W 1928 wcielił kluby policyjne w województwie śląskim do centrali w Katowicach – powstał silny klub sportowy o znaczeniu wojewódzkim; zniósł zakaz przynależności do niego osób spoza środowiska policyjnego. Zasłużył się w walkach kampanii wrześniowej. 18 IX 1939 został aresztowany przez NKWD, a następnie osadzony w Ostaszkowie. W 1940 zamordowany przez NKWD w Twerze (ówczesny Kalinin), spoczywa na cmentarzu w Miednoje.
APK, zesp. Śląski Instytut Naukowy, sygn 2962; B.Tuszyński: Księga sportowców polskich ofiar II wojny światowej 1939–1945. Warszawa 1999; A. Steuer: Koncepcje organizacyjne w sporcie katowickim na przykładzie dziejów Policyjnego Klubu Sportowego w Katowicach w latach 1924–1939. [W:] „Kronika Katowic”. T. 6. Katowice 1996.

URBAŃCZYK Szymon (24 XI 1989, Oświęcim – 18 XI 2023), hokeista na lodzie, zawodnik Unii Oświęcim, Zagłębia Sosnowiec, Naprzodu Janów, GKS Katowice; uczestnik MŚ juniorów (2009, 2012); 1 medal MP (0–0–1) – 3 m. (2012; w barwach Unii Oświęcim); sędzia hokejowy.
https://sportowefakty.wp.pl/hokej/1092535/nie-zyje-szymon-urbanczyk-to-byly-reprezentant-polski

urgacz-eryk

URGACZ Eryk (1915–1964) – sztangista, zapaśnik, członek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół II” Katowice (1934–1939), reprezentant Polski. Osiągnięcia: 6 (0–3–3) medali MP, w tym 3 srebrne medale w podnoszeniu ciężarów w wadze ciężkiej (1934, 1935, 1937) oraz 3 brązowe medale w zapasach w wadze półciężkiej (1935, 1936) i ciężkiej (1937).
A. Steuer: Dzieje ciężkiej atletyki na Górnym Śląsku 1876–1945. Katowice 1986.

URSOŃ Henryk (18 XI 1917, Bogucice – 1995, Zurych) – hokeista na lodzie; zawodnik klubów: „Pogoń” Katowice (?–1937), „Dąb” Katowice (1937–1939), „Cracovia” Kraków (1946), „Zuricher Sport Club” Zurych (1947–1949). W l. 1938–1939 reprezentant Polski na MŚ i ME. Osiągnięcia: l (1–0–0) medal MP (1939). Walczył w kampanii wrześniowej; przez Słowację, Węgry, Jugosławię dotarł do Francji, w 1942 znalazł się w dywizji gen. Bronisława Prugar-Kettlinga internowanej w Szwajcarii. Od 1943 miał możliwość gry w szwajcarskich klubach hokejowych.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Warszawa 2006.

 


LEKSYKON LUDZI KATOWICKIEJ KULTURY FIZYCZNEJ I TURYSTYKI

WSTĘP

W leksykonie Ludzie katowickiej kultury fizycznej i turystyki zamieszczono wyłącznie notki biograficzne osób już nieżyjących związanych z kulturą fizyczną i turystyką urodzonych bądź działających w Katowicach (we współcześnie obowiązujących granicach). Celem zebrania i opracowania dotąd rozproszonych informacji jest zaspokojenie elementarnych potrzeb Czytelników, przede wszystkim zaś leksykon ma służyć pomocą tym, którzy interesują się historią śląskiego i katowickiego sportu i chcą poznać sylwetki ludzi mających trwałe już miejsce w galerii zasłużonych dla kultury fizycznej.

Przyjęta forma prezentacji ma dostarczyć podstawowych wiadomości o zasłużonych sportowcach, trenerach, działaczach i innych postaciach związanych z katowicką kultura fizyczną, tzn. niezbędnych danych biograficznych oraz uwag o działalności i osiągnięciach. W zwięzły sposób podano niezbędne informacje, pozwalające na szybkie skojarzenie sylwetki z epoką i określona dziedziną sportową. Treść biogramów została ograniczona do spraw najistotniejszych. W treści haseł uwzględniono przede wszystkim pionierskie dokonania w rozwoju dyscyplin sportowych, działalność w ogólnopolskich i regionalnych związkach sportowych (turystycznych), aktywność w zakładaniu sekcji i klubów sportowych oraz gniazd Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, a w informacjach o sportowcach ich osiągnięcia, takie jak: medale mistrzostw Polski i innych ważnych zawodów regionalnych i ogólnopolskich, osiągnięcia jako reprezentanta Polski (olimpijczyka, uczestnika mistrzostw świata, mistrzostw Europy i innych zawodów wysokiej rangi międzynarodowej).

Przy opracowaniu leksykonu korzystano z archiwaliów Archiwum Państwowego w Katowicach i jego oddziałów w Pszczynie i Gliwicach, Archiwum Miejskiego w Katowicach, Archiwum Kurii Archidiecezjalnej w Katowicach oraz zgromadzonych w Muzeum Historii Katowic, a także informacji zamieszczanych w prasie historycznej i współczesnej, okolicznościowych wydawnictwach jubileuszowych oraz literaturze naukowej i popularnonaukowej.

Antoni Steuer

autor koncepcji opracowania i treści haseł