O Muzeum

budynek glownyW 1976 roku z inicjatywy sekcji muzealnej Katowickiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego powstała w Katowicach społeczna izba muzealna. Nie miała ona jednak statutu, budżetu, nie zatrudniała pracowników, nie mogła też spełniać najważniejszych dla muzeum zadań – gromadzenia i opracowywania zbiorów. W 1979 roku Urząd Miejski przydzielił muzeum budynek przy ul. ks. J. Szafranka 9. W styczniu 1981 roku muzeum stało się oddziałem Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, a od 1 stycznia 1983 roku samodzielną placówką pod nazwą Muzeum Historii Katowic, która zaczęła nabywać eksponaty, organizować wystawy, prowadzić działalność naukowo-badawczą oraz wydawać własne publikacje. Przy wejściu do budynku MHK przy ul. ks. J. Szafranka 9 znajduje się, odsłonięta 19 maja 2007 roku, naturalnej wielkości figura przedstawiająca postać Stanisława Ignacego Witkiewicza (rzeźbę zaprojektował młody artysta, Tomasz Wenklar, absolwent Wydziału Rzeźby krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych). W ten sposób Muzeum akcentuje posiadanie jednej z piękniejszych w Polsce kolekcji portretów Witkacego – dwudziestu sześciu wizerunków jednej modelki, zwanej przez artystę ze względu na nieregularne rysy twarzy Asymetryczną Damą. Kolekcja ta, przekazana testamentem przyszłemu muzeum przez jej właścicielkę i wspomnianą modelkę – Eugenię Wyszomirską-Kuźnicką – przyczyniła się bezpośrednio do powstania w 1981 roku Muzeum Historii Katowic.


kosciol sw michala
logo-szlak-architektury-drewnianej

Jednym z najcenniejszych zabytków w naszym mieście jest drewniany kościół pw. św. Michała Archanioła znajdujący się w parku Kościuszki. W maju 1997 roku prezydent Katowic podjął decyzję o zorganizowaniu w zabytkowym zespole kościoła punktu muzealnego – filii Muzeum Historii Katowic. Sprowadzony przed wojną z Syryni, pochodzący prawdopodobnie z 1510 roku (a może nawet z 1305 ) kościół pełni nadal funkcje sakralne, pozostając jednocześnie pod opieką Muzeum. Uwagę zwraca jego nietypowa forma architektoniczna z wolno stojącą wieżą – dzwonnicą, a także wspaniałe wyposażenie, m.in. gotycka kropielnica czy barokowa ambona. Kościółek św. Michała Archanioła, pogromcy Lucyfera i złych mocy, to piękne, pełne nastroju świadectwo wielu wieków historii.

Zabytkowy kompleks uzupełniony został o lapidarium, otwarte i poświęcone 29 kwietnia 2009 roku. W jego skład wchodzą kamienne artefakty: graniczny kamień górniczy z rejonu Górnego Śląska, granitowy kamień drogowy, znaleziony w okolicach ulicy Granicznej w Katowicach, płyta ze zbiorowego grobu powstańców śląskich z cmentarza w Janowie, odnaleziony w Józefowcu nagrobek głównego księgowego Carla Peschela oraz znaleziony w Dębie nagrobek siodłaka (kmiecia) Szczepana Gaidy.


dzial etnologii
logo-szlak-zabytkow-techniki
logo-erih

W 2005 roku Urząd Miejski w Katowicach wykupił od kopalni „Wieczorek” budynek dawnej pralni i magla w zabytkowym osiedlu górniczym Nikiszowcu i przekazał na filię Muzeum Historii Katowic. W części budynku, gdzie kiedyś maglowano bieliznę, odbywały się przez kilka lat wystawy malarstwa, fotografii, rzeźby, a także warsztaty artystyczne dla dzieci, spotkania z podróżnikami itp. W 2009 roku obiekt  przekazano do remontu i adaptacji na cele muzealne w ramach projektu „Serce Nikiszowca. Rewitalizacja budynku Muzeum Historii Katowic”, na który pozyskano środki unijne. Po zakończeniu prac remontowych oraz wyposażeniu przeniesiono tam zbiory Działu Etnologii Miasta z budynku głównego przy ul. Szafranka 9.

Osiedle Nikiszowiec znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego

Szlak Zabytków Techniki Województwa Śląskiego jest tematycznym, samochodowym szlakiem turystyczno-kulturowym, prezentującym najważniejsze i najciekawsze pod względem walorów turystycznych, historycznych i architektonicznych obiekty przemysłowe w województwie śląskim.

W 2018 roku osiedle Nikiszowiec weszło również w skład Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego. Administratorami obiektu są: Muzeum Historii Katowic oraz Stowarzyszenie Fabryka Inicjatyw Lokalnych. Zobacz certyfikat potwierdzający uczestnictwo w ERIH.

Europejski Szlak Dziedzictwa Przemysłowego (ang. European Route of Industrial Heritage, ERIH) to sieć łącząca ponad 850 europejskich obiektów dziedzictwa przemysłowego takich jak krajobrazy podindustrialne, nieczynne kompleksy przemysłowe czy pojedyncze zakłady.


dzial teatralno filmowyW 2010 roku Urząd Miejski przekazał Muzeum Historii Katowic mieszkanie wraz z wyposażeniem (przy ulicy Kopernika 11) na filię – Pracownię Teatralno-Filmową. W mieszkaniu tym przez ponad 30 lat żyło i pracowało twórczo małżeństwo artystów: ceniona kostiumolog filmu i teatru Barbara Ptak i wybitny śpiewak Stanisław Ptak, jeden z prekursorów aktorstwa musicalowego w Polsce. 19 listopada 2011 roku uroczyście otwarto ekspozycję stałą: Muzeum Barbary i Stanisława Ptaków, zaś 10 stycznia 2013 roku udostępniono zwiedzającym Galerię pod 11 - przestrzeń na wystawy czasowe.


Nagrody i wyróżnienia

sybilla-2013

  • lipiec 2021r. Wydarzenie Muzealne Roku 2020
    Wyróżnienie w kategorii „Wystawy” za ekspozycję „Dwurnik. Totalnie”
    Wyróżnienie w kategorii „Dokonania z zakresu inicjatyw edukacyjnych oraz popularyzacji dziedzictwa kulturowego (w tym wydawnictwa multimedialne)” za projekt „Muzeum on-line”
  • grudzień 2020r. Wydarzenie Muzealne Roku 2019
    Nagroda główna Marszałka Województwa Śląskiego dla Muzeum Historii Katowic za wystawę Z fabryki na salony! Wystawa porcelany „Giesche”, „Czuday”, „Huta Franciszka” oraz wyróżnienie za publikację "Waleska von Tiele – Winckler: Tradycje rodzinne"
  • wrzesień 2020r. Zasłużony dla Kultury Polskiej
    Odznaki honorowe dla pracowników MHK: p. Eweliny Krzeszowskiej, p. Zofii Szoty i p. Michała Musioła
  • marzec 2020r. Osobowość Roku Województwa Śląskiego
    Nagroda w plebiscycie Dziennika Zachodniego Osobowość Roku 2019 w kategorii „Kultura - Katowice” dla dyrektora Muzeum Historii Katowic dr Jacka Siebla
  • lipiec 2019r. Zasłużony dla Kultury Polskiej
    Odznaki honorowe dla pracowników MHK: p. Marii Katarzyny Gliwy, p. Elżbiety Giszter, p. Urszuli Rzewiczok i p. dr. Antoniego Steuera
  • listopad 2018r. Absolwent Honorowy Uniwersytetu Śląskiego
    wyróżnienie dla Dyrektora Muzeum Historii Katowic dr. Jacka Siebla
  • wrzesień 2018r. Srebrny Krzyż Zasługi
    Odznaczenie za zasługi dla kultury polskiej dla pracownicy MHK, p. Ewy Liszki
  • czerwiec 2018r. Zasłużony dla kultury Polskiej
    Odznaki honorowe dla pracowników MHK, p. Aleksandry Niesyto i p. Bożeny Donnerstag
  • maj 2018r. Wydarzenie Muzealne Roku 2017
    Wyróżnienie w kategorii „Publikacje książkowe” za publikację "Ewangelicy w Katowicach. Przewodnik”
  • styczeń 2018r. Złoty Laur Umiejętności i Kompetencji
    Nagroda dla Muzeum Historii Katowic oraz dyrektora dr Jacka Siebla
    w kategorii „Kultura” za wysoki poziom artystycznych dokonań, ponadregionalny i międzynarodowy zakres działań, umiejętność dostosowania się do warunków gospodarki rynkowej i sukcesy na tym polu, pozyskiwanie przychylnych recenzji, opinii krytyków i mediów.
  • maj 2017r. Wydarzenie Muzealne Roku 2016
    Nagroda w kategorii "Wystawy" za ekspozycję "Sztuka konserwacji"
  • kwiecień 2017r. Srebrny Krzyż Zasługi
    Odznaczenie za zasługi dla kultury polskiej dla pracownicy MHK, p. Zofii Szoty
  • styczeń 2017r. Przyjaciel Dziecka
    Odznaka dla pracownika MHK p. Jerzego Dolinkiewicza
  • grudzień 2016r. Odznaka Honorowa za Zasługi dla Województwa Śląskiego
    Odznaczenie dla dyrektora Muzeum Historii Katowic p. Jacka Siebla
  • październik 2016r. Amicus Societatis Magistrorum Polonorum
    Tytuł Przyjaciela Związku Nauczycielska Polskiego dla Muzeum Historii Katowic
  • wrzesień 2016r. Za zasługi dla Związku Kombatantów RP
    Odznaka za zasługi dla Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i byłych więźniów politycznych dla pracownika MHK p. Jerzego Dolinkiewicza
  • maj 2016r. Wydarzenie Muzealne Roku 2015
    Wyróżnienie w kategorii "Publikacja książkowa" za album "Anna Chojnacka. Fotografia"
    Wyróżnienie w kategorii "Wystawa" za ekspozycję "Witkacy i kobiety. Nienasycenie"
  • listopad 2015r. Amicus Silesiae
    Honorowy tytuł Przyjaciel Śląska przyznany przez Górnośląskie Towarzystwo Literackie dla dyrektora Muzeum Historii Katowic p. Jacka Siebla
  • maj 2015r. Wydarzenie Muzealne Roku 2014
    Wyróżnienie w kategorii "Wystawy" za wystawę "Władysław Skoczylas – mistrz Pawła Stellera"
    Nagroda w kategorii "Publikacje" za wydawnictwo "Dąb. Dzieje dzielnicy Katowic"
  • maj 2014r. Sybilla 2013
    Nagroda w kategorii "Wystawy Etnograficzne" za wystawę "Woda i mydło najlepsze bielidło. W pralni i maglu na Nikiszowcu"
  • maj 2013r. Wydarzenie Muzealne Roku 2012
    Nagroda w kategorii "Publikacje" za wydawnictwo "Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo"
  • maj 2013r. Sybilla 2012
    Nominacja w kategorii "Opracowania Naukowe, Publikacje i Wydawnictwa Multimedialne" za wydawnictwo "Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo"
  • maj 2013r. Sybilla 2012
    Nominacja w kategorii "Wystawy Etnograficzne i Archeologiczne" za wystawę "U nos w doma na Nikiszu. We wnętrzu nikiszowieckiego mieszkania"
  • maj 2012r. Wydarzenie Muzealne Roku 2011
    Wyróżnienie w kategorii "Wystawy” za wystawę pt. "Dom Lalki. Rzeczywistość w miniaturze”
  • maj 2012r. Sybilla 2011
    Nominacja w kategorii "Wystawy Etnograficzne i Archeologiczne" za wystawę "Dom Lalki. Rzeczywistość w miniaturze"
  • maj 2010r. Wydarzenie Muzealne Roku 2009
    Wyróżnienie w kategorii "Wystawy” za wystawę pt. "Portrecista elit międzywojennych Katowic – Józef Kidoń (1890-1968)"
  • maj 2009r. Wydarzenie Muzealne Roku 2008
    Wyróżnienie w kategorii "Wystawy" za wystawę "Secesja na karcie pocztowej"
    Wyróżnienie w kategorii "Publikacje" za wydawnictwo "Pozdrowienia z Katowic. Gruss aus Kattowitz"
  • maj 2008r. Wydarzenie Muzealne Roku 2007
    Wyróżnienie w kategorii "Publikacje" za wydawnictwo "Katowice Nikiszowiec. Miejsce, ludzie, historia"
  • grudzień 2007r. Srebrny Krzyż Zasługi
    Odznaczenie dla pracownicy MHK p. Marii Krysiak
  • grudzień 2007r. Brązowy Krzyż Zasługi
    Odznaczenie dla pracowników MHK p. Aleksandry Niesyto, p .Urszuli Rzewiczok oraz p. Antoniego Steuera
  • maj 2007r. Wydarzenie Muzealne Roku 2006
    Wyróżnienie w kategorii "Wystawy" za wystawę pt. "Od Katowic do Stalinogrodu"
    Nagroda w kategorii "Publikacje" za wydawnictwo pt. "Paweł Steller. Życie i twórczość (1895-1974), część I i II"
  • grudzień 1994r. Nagroda za plakat
    III nagroda za plakat do wystawy „Sejm Śląski” autorstwa Jana Dubiela
  • styczeń 1993r. Najciekawsze Wydarzenie Muzealne Roku 1992
    II Nagroda za wystawę czasową "Sejm Śląsk 1922-1939"
  • luty 1992r. Najciekawsze Wydarzenie Muzealne Roku 1991
    Nagroda I stopnia za ekspozycję stałą pt. "Katowickie wnętrza mieszczańskie 1865-1939"
    Nagroda III stopnia za książkę i wystawę czasową pt. "O duszę polską"
  • maj 1991r. Najciekawsze Wydarzenie Muzealne Roku 1990
    Wyróżnienie za popularyzację regionalnego stroju śląskiego w ramach wystawy czasowej "Śląski strój ludowy i jego odbicie w malarstwie"
  • sierpień 1989r. Najciekawsze Wydarzenie Muzealne 1988
    Nagroda dla Beaty Zięby za zorganizowanie cyklu imprez w Muzeum Historii Katowic w ramach obchodów 70. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości
  • 1987r. Najciekawsze Wydarzenie Muzealne 1986
    III nagroda za wystawę stałą „Gabinet Ludomira Różyckiego”