Lekcje muzealne

Dzieci poznają najstarsze dzieje Katowic związane z funkcjonowaniem na tym terenie kuźnic żelaza. Dzięki opowieści najsłynniejszego z kuźników, Walentego Roździeńskiego (film prezentowany na wystawie) dowiedzą się m.in. o technice wytopu żelaza, a następnie uruchamiając makietę kuźnicy, wzbogaconą o elementy multimedialne, same mogą przeprowadzić ten proces. W urządzeniach kuźniczych rozpoznają znaki umieszczone w herbie Katowic, co pomoże im zrozumieć, skąd pochodzi ten charakterystyczny symbol miasta.

W czasie zajęć nakreślony zostanie obraz katowickiej społeczności we wczesnym okresie istnienia miasta. Uczestnicy lekcji dowiedzą się, jakie narodowości reprezentowali ówcześni katowiczanie i jakie języki można było usłyszeć na ulicach Katowic. Poznają także odpowiedzi na pytania, jakie religie wyznawali dawni mieszkańcy pruskiej wówczas miejscowości oraz czym się zajmowali.

Jako przykłady świadczące o zróżnicowaniu ludności zamieszkującej dynamicznie rozwijające się miasto posłużą historyczne postaci znanych katowiczan. Przywołanie ich sylwetek pomoże uczestnikom lekcji w zrozumieniu fenomenu wielokulturowości na terenie Katowic.

Po podziale Górnego Śląska w 1922 r. Katowice znalazły się w Polsce, podczas gdy inne duże miasta – Bytom i Gliwice – pozostały po stronie niemieckiej. Naturalną konsekwencją był wybór Katowic na stolicę autonomicznego Województwa Śląskiego. Podczas lekcji uczniowie dowiedzą się m.in. z czym wiązał się awans Katowic, jakie instytucje znalazły tutaj swoje miejsce, jak rozwinęło się miasto w tym okresie.

Powstania śląskie i plebiscyt stanowią jeden z najważniejszych momentów w historii Śląska i odradzającej się Polski. Uczniowie szkoły podstawowej poznają główne wydarzenia i miejsca związane z walkami niepodległościowymi na terenie Katowic, zaś młodzież szkół średnich zapozna się z przyczynami, przebiegiem i skutkami wybuchu powstań i plebiscytu na terenie Śląska i Katowic.

Czas II wojny światowej to jeden z najmroczniejszych okresów naszej historii. Zajęcia mają na celu przybliżenie go uczniom na przykładzie miasta, które jest im znane. Na lekcji przedstawione zostaną kwestie m.in. obrony Katowic we wrześniu 1939 r., przywracania „niemieckiego charakteru” miejscowości, roli miasta jako głównego ośrodka administracji na Górnym Śląsku oraz represji wobec polskich mieszkańców i ich życia codziennego.

Katowice to obecnie jedyne wojewódzkie miasto w naszym kraju, które otrzymało prawa miejskie później niż doprowadzono tam kolej. Pierwszy pociąg dotarł tu bowiem z Wrocławia w 1846 roku, a więc 19 lat wcześniej niż król Prus Wilhelm I ogłosił tę osadę miastem. Ważną rolę odegrał tutaj właściciel dóbr mysłowickich, górnik z wykształcenia – Franz Winckler, który zabiegał o to, by linia kolejowa Wrocław – Mysłowice nie ominęła obszaru Katowic. Rozwój kolei i początki jej budowy na terenie Górnego Śląska mają ścisły związek z transportem węgla kamiennego i innych surowców w głąb Prus. Bardzo ważny był rok 1841, kiedy to grupa przedsiębiorców wrocławskich i ziemian górnośląskich założyła Górnośląską Spółkę Kolei Żelaznych (Oberschlesische Eisenbahngesellschaft) w celu wybudowania linii kolejowej łączącej Dolny Śląsk z Górnym. W trakcie zajęć uczestnicy będą mieli okazję dowiedzieć się także, jak przebiegały pierwotnie linie kolejowe łączące Kraków z Wrocławiem oraz Warszawę z Wiedniem, ile trwała podróż z Katowic do Opola i Wrocławia w połowie XIX wieku, a także jaki tabor kursował na tych trasach oraz jakie obowiązywały bilety za przejazd.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego Katowice stały się stolicą autonomicznego województwa śląskiego. Zmiany administracyjne zaowocowały powstaniem nowych inwestycji budowlanych, które miały być wyrazem nowoczesności i potęgi II Rzeczpospolitej, do której włączono część Górnego Śląska wraz z Katowicami. Na potrzeby nowego centrum administracyjnego zaprojektowano reprezentacyjne forum – plac, wokół którego wzniesiono gmachy Urzędu Wojewódzkiego i Sejmu Śląskiego, Urzędów Niezespolonych, a także nowoczesny budynek Muzeum Śląskiego. W czasie lekcji muzealnej uczestnicy zajęć poznają najważniejsze inwestycje architektoniczne na terenie Katowic z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Zapoznają się z wybranymi budowlami związanymi z administracją, przemysłem i gospodarką, a także z obiektami architektury sakralnej. Dowiedzą się również, jaka symbolika została ukryta w formach architektonicznych i jakie treści ideowe znalazły swój wyraz w monumentalnych gmachach modernistycznych Katowic.