Ł

 

ŁAŹNIA MIEJSKA, neoklasycystyczny budynek (wzniesiony w l. 1894–1895), przy ul. Mickiewicza w Katowicach; pierwotnie z niepełnowymiarowym basenem pływackim (11 m), balustradami dla publiczności, był wykorzystywany do nauki nawrotów pływackich przez organizacje sportowe: Schwimmverein 1905 Laurahütte (po 1905), ►Erster Kattowitzer Schwimmverein 1912 Katowice; nieprzepisowe parametry zezwalały na organizowanie zawodów jedynie niższej rangi (tylko na nietypowych dystansach 33, 66, 99 m, itd); frekwencja: 16033 (1897), 31287 (1910); obecnie obiekt zabytkowy z zachowanymi fragmentami słupów wyznaczających przestrzeń basenu, siedziba Państwowego Zakładu Ubezpieczeń; na frontowej ścianie umieszczono popiersie Richarda Holtzego.

ŁĄKA, staw na terenie ►Katowickiego Parku Leśnego, o pow. 12,4 ha; linia brzegowa urozmaicona, głębokość zmienna (doły i wypłycenia); teren sportowego połowu ryb (karpie, płocie, wzdręgi, leszcze, liny, amury, okonie, szczupaki, sandacze, węgorze, sumy; zarybiany także pstrągami tęczowymi i jaziami) w ►Katowickim Okręgu Polskiego Związku Wędkarskiego; z konkurencji wędkarskich (zob. ►wędkarstwo) uprawiany jest spinning; w pobliżu znajduje się alejka spacerowa, miejsce niedzielnego wypoczynku mieszkańców Katowic.
http://www.pzw.org.pl/bogucice/wiadomosci/lista_tematy/1/p2/nasz_sport

ŁUCZNICTWO, dyscyplina sportu; w latach 30. XX w. znajdowało się w programie szkolenia instruktorskiego wf i przysposobienia wojskowego 73. pułku piechoty; instruktorem w tym pułku był m.in. Antoni Węglarczyk; ł. najbardziej rozwinęło się w ►Towarzystwie Krzewienia Kultury Fizycznej Kobiet (koniec lat 30. XX w.). Po drugiej wojnie światowej ł. znalazło się w programie działalności Pracowni Strzelecko-Łuczniczej Pałacu Młodzieży w Katowicach (od 1956), ograniczonej do środowiska dziecięcego i uczenia podstaw; próba utworzenia w 1957 r. struktury sportowej przez Jerzego Tanderę (Klub Sportowy ►Texophilus), na bazie Koła Sportowego Łącznościowiec przy poczcie głównej w Katowicach, została storpedowana przez Służbę Bezpieczeństwa ze „względów słusznych ideologicznie" (zapewne nie odpowiadała zarówno nazwa, jak i rodowód dyscypliny sportu, kojarzący się z działalnością organizacji sanacyjnych); postawiono działaczom zarzut, że nie budują struktur sportowych na podstawach naukowych (!). Zmiany w nastawieniu władz nastąpiły w latach 70., a w Katowicach w latach 90. XX w.; ł. znalazło się w programie działalności ►Wojewódzkiego Stowarzyszenia Sportu i Rehabilitacji Niepełnosprawnych „Start” Katowice, powstała też sekcja ł. ►AZS Uniwersytetu Śląskiego. W 1957 i 2011 r. rozegrano w Katowicach MP; zawodniczka: Irena Skorupska (okres międzywojenny).
R. Zawiślański: 50 lat sportu łuczniczego w Polsce. Warszawa 1989.

ŁYŻWIARSTWO FIGUROWE, jazda figurowa na lodzie, dyscyplina sportu, w Katowicach w formach zorganizowanych od ok. 1906; ograniczona do kreślenia figur na lodzie (bez elementów baletowo-tanecznych), jako rzekomy wytwór pragermańskiej kultury wprowadzona do programu Akcji ►Volks- Und Jugendspiele; od ok. 1909 uprawiana w 4 jednostkach organizacyjnych p.n. Spiel- Und Eislaufverein (zob. ►Spiel- Und Eislaufverein Katowice), zrzeszonych w regionalnym związku Oberschlesische Verband Eiskunstlerlaufen z siedzibą w Gliwicach; ok. 1920 zwrócono uwagę na jej wychowawcze wartości (Maciej Chudziak); ok. 1929 odrodzona w Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczym im. Mikołaja Kopernika (Franciszek Hrenczarek), po wybudowaniu ►Torkatu, od 1930, w formach organizacyjnych ►Śląskiego Towarzystwa Łyżwiarskiego (Małopolsko-Śląskiego Okręgu Polskiego Związku Łyżwiarskiego, zob. ►Śląski Okręgowy Związek Łyżwiarstwa Figurowego). Po zakończeniu II wojny światowej nastąpiła migracja katowickiego środowiska łyżwiarzy figurowych do Siemianowic (1945–1949), a po ponownym otwarciu katowickiego lodowiska (16 XI 1949) powrót do Katowic; od 1950 łyżwiarstwo figurowe uległo podziałowi organizacyjnemu: znalazło się w strukturach Okręgowych (Terenowych) Sekcji Zrzeszeń Sportowych ►Budowlani, ►Górnik i ►Stal; temu samemu procesowi została poddana działalność ►śląskich rewii łyżwiarskich (Ogólnopolskiej, Śląskiej, Bajek na Lodzie); od 1957 scalenie w ►Katowickim Klubie Łyżwiarskim, emigracja do zachodnioeuropejskich rewii lodowych (Bogusław Hnatyszyn) i ośrodków ogólnopolskich (Emanuel Koczyba i in.) na przełomie l. 50. i 60. XX w. odejście od obowiązujących dotąd koncepcji organizacyjnych; w strukturach wielosekcyjnych: ►GKS Katowice, GKS ►Naprzód Janów, MKS ►Iskra Katowice, Rozwój Kostuchna i jednosekcyjnych: Katowickiego Klubu Łyżwiarskiego ►Centrum; ta ostatnia koncepcja zwyciężyła na przełomie XX i XXI w. (►Spin Katowice). Działacze: Michał Alberg, Helena Czakon, Marian Lubina, Paweł Lubina, Włodzimierz Mazur, Feliks Wiliński; ważniejsze imprezy: cykliczna ►„O Lampę Górniczą”, MP (1932, 1972). Wieloletni prymat Katowic (l. 30.–80. XX w.) w skali ogólnopolskiej zapoczątkowało Śląskie Towarzystwo Łyżwiarskie (przerwało hegemonię klubów lwowskich); 20 sportowców reprezentowało Polskę, w tym 3 wystąpiło na IO, 7 na MŚ, 19 na ME, 1 na U. Osiągnięcia: 1 (0–0–1) medal U – Grzegorz Głowania (zob. ►uniwersjady); 195 (71–66–58) medali MP: (1931–1990, 2003–2009), w tym 46 medali (17–17–12) w parach sportowych, 149 (54–49–46) w konkurencjach indywidualnych, wywalczonych przez 72 sportowców z 10 klubów. Podwaliny pod tę potęgę stworzyli trenerzy: Georg Jurok (Niemcy) w l. 1931–1932, a potem wiedeńczycy: Decombe (wg niektórych źródeł Szwajcar) i Otto Hartmann oraz Węgier Urbary.
A. Steuer: Kultura fizyczna w województwie śląskim 1922–1939. Opole 2008; W. Zieleśkiewicz: Encyklopedia sportów zimowych. Warszawa 2002; B. Cimała, A. Steuer: Sport w województwie katowickim. Struktura, bazy, kadry. W: Z dziejów kultury fizycznej na Śląsku. Rozwój kultury fizycznej na Śląsku w latach 1918–1989. Katowice 2009.

Medaliści MP (tabela)

Reprezentanci Polski w zawodach międzynarodowych rangi mistrzowskiej (tabela)

ŁYŻWIARSTWO SZYBKIE, dyscyplina sportu, uprawiana w Katowicach od grudnia 2014 roku w ►AZS AWF Katowice; 62 (20–21–21) medale MP (do 2022), wśród pierwszych członków klubu znajdują się uczestnicy igrzysk olimpijskich: Konrad Niedźwiedzki i Katarzyna Woźniak.

Lp.RokImię i nazwiskoKlubKonkurencjaMiejsce
1. 2016 Urszula Włodarczyk AZS AWF Katowice 3000 m 3
2. 2016 Katarzyna Woźniak AZS AWF Katowice wielobój 3
3. 2017 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice 5000 m 1
4. 2017 Katarzyna Woźniak AZS AWF Katowice 3000 m  1
5. 2017 Magdalena Czyszczoń, Angelika Fudalej, Katarzyna Woźniak AZS AWF Katowice bieg drużynowy 1
6. 2017 Katarzyna Woźniak AZS AWF Katowice wielobój 1
7. 2017 Konrad Niedźwiedzki AZS AWF Katowice 1500 m 1
8. 2017 Katarzyna Woźniak AZS AWF Katowice 5000 m 2
9. 2017 Aleksandra Kapruziak, Urszula Włodarczyk, Andżelika Wójcik AZS AWF Katowice bieg drużynowy 2
10. 2017 Katarzyna Bachleda-Curuś AZS AWF Katowice wielobój 2
11. 2017 Katarzyna Woźniak AZS AWF Katowice bieg ze startu wspólnego 3
12. 2017 Katarzyna Bachleda-Curuś AZS AWF Katowice 1500 m 3
13. 2017 Konrad Niedźwiedzki AZS AWF Katowice 5000 m 3
14. 2017 Katarzyna Bachleda-Curuś AZS AWF Katowice 5000 m 3
15. 2017 Katarzyna Bachleda-Curuś AZS AWF Katowice 3000 m 3
16. 2017 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice wielobój 3
17. 2018 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice 5000 m 1
18. 2018 Katarzyna Woźniak AZS AWF Katowice wielobój 1
19. 2018 Katarzyna Bachleda-Curuś AZS AWF Katowice 3000 m 1
20. 2018 Konrad Niedźwiedzki AZS AWF Katowice 1500 m 1
21. 2018 Konrad Niedźwiedzki AZS AWF Katowice 1000 m 1
22. 2018 Konrad Niedźwiedzki AZS AWF Katowice 5000 m 2
23. 2018 Katarzyna Bachleda-Curuś AZS AWF Katowice bieg ze startu wspólnego 2
24. 2018 Katarzyna Bachleda-Curuś AZS AWF Katowice 1000 m 2
25. 2018 Katarzyna Bachleda-Curuś AZS AWF Katowice wielobój 2
26. 2018 Katarzyna Bachleda-Curuś AZS AWF Katowice 1500 m 2
27. 2018 Katarzyna Woźniak AZS AWF Katowice 5000 m 3
28. 2018 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice wielobój 3
29. 2018 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice bieg ze startu wspólnego 3
30. 2018 Andżelika Wójcik AZS AWF Katowice 500 m 3
31. 2019 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice 3000 m 1
32. 2019 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice bieg ze startu wspólnego 2
33. 2019 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice wielobój duży 2
34. 2019 Andżelika Wójcik AZS AWF Katowice 500 m 2
35. 2019 Andżelika Wójcik, Magdalena Czyszczoń, Aleksandra Kapruziak AZS AWF Katowice bieg drużynowy 2
36. 2019 Gaweł Oficjalski AZS AWF Katowice wielobój sprinterski 3
37. 2020 Andżelika Wójcik, Olga Kaczmarek, Aleksandra Kapruziak AZS AWF Katowice bieg drużynowy 2
38. 2020 Andżelika Wójcik, Olga Kaczmarek, Aleksandra Kapruziak AZS AWF Katowice sprint drużynowy 2
39. 2020 Olga Kaczmarek AZS AWF Katowice wyścig ze startu wspólnego 2
40. 2020 Andżelika Wójcik AZS AWF Katowice 500 m 3
41. 2020 Andżelika Wójcik AZS AWF Katowice wielobój sprinterski 3
42. 2021 Andżelika Wójcik AZS AWF Katowice 1000 m 1
43. 2021 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice 5000 m 1
44. 2021 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice 3000 m 1
45. 2021 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice wielobój klasyczny 1
46. 2021 Andżelika Wójcik, Iga Wojtasik, Olga Kaczmarek AZS AWF Katowice sprint drużynowy 2
47. 2021 Iga Wojtasik, Olga Kaczmarek, Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice bieg drużynowy 2
48. 2021 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice bieg ze startu wspólnego 2
49. 2021 Andżelika Wójcik AZS AWF Katowice wielobój sprinterski 2
50. 2021 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice 1500 m 3
51. 2021 Andżelika Wójcik AZS AWF Katowice 500 m 3
52. 2021 Piotr Michalski AZS AWF Katowice 500 m 3
53. 2021 Piotr Michalski AZS AWF Katowice wielobój sprinterski 3
54. 2021 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice wielobój klasyczny 3
55. 2022 Andżelika Wójcik AZS AWF Katowice 1000 m 1
56. 2022 Magdalena Czyszczoń, Olga Kaczmarek, Iga Wojtasik AZS AWF Katowice bieg drużynowy 1
57. 2022 Iga Wojtasik, Olga Kaczmarek, Andżelika Wójcik AZS AWF Katowice sprint drużynowy 1
58. 2022 Andżelika Wójcik AZS AWF Katowice 500 m 2
59. 2022 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice 3000 m 2
60. 2022 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice bieg ze startu wspólnego 3
61. 2022 Piotr Michalski AZS AWF Katowice 500 m 1
62. 2022 Piotr Michalski AZS AWF Katowice 1000 m 1
63. 2023 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice 1500 m 2
64. 2023 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice 3000 m 1
65. 2023 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice 5000 m 1
66. 2023 Olga Kaczmarek AZS AWF Katowice 3000 m 2
67. 2023 Magdalena Czyszczoń AZS AWF Katowice bieg masowy 1
68. 2023 Olga Kaczmarek AZS AWF Katowice bieg masowy 2
69. 2023 Magdalena Czyszczoń, Olga Kaczmarek, Maja Płończyk AZS AWF Katowice bieg drużynowy 1
70. 2023 Maja Płończyk, Olga Kaczmarek, Iga Wojtasik AZS AWF Katowice sprint drużynowy 1
71. 2023 Piotr Michalski AZS AWF Katowice 500 m 2
72. 2023 Piotr Michalski AZS AWF Katowice 1000 m 2
73. 2023 Gaweł Oficjalski AZS AWF Katowice 500 m 2
74. 2023 Piotr Nałęcki, Gaweł Oficjalski, Piotr Michalski AZS-AWF Katowice Sprint drużynowy 1
75. 2023 Magdalena Czyszczoń AZS-AWF Katowice Wielobój duży 1
76. 2023 Maja Płończyk AZS-AWF Katowice Wielobój duży 3
77. 2023 Iga Wojtasik AZS-AWF Katowice Wielobój sprinterski 2
78. 2023 Piotr Michalski AZS AWF Katowice Wielobój sprinterski 2

 


LEKSYKON STRUKTUR KATOWICKIEGO SPORTU I TURYSTYKI

WSTĘP

Leksykon Struktury katowickiego sportu i turystyki zawiera hasła dotyczące polskich, niemieckich i żydowskich organizacji kultury fizycznej działających w przeszłości i obecnie na terenie miasta Katowice (w jego współczesnych granicach). Hasła, ułożone alfabetycznie, poświęcone są między innymi: reprezentującym polski ruch gimnastyczny gniazdom Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, niemieckim i żydowskim organizacjom turnerskim, organizacjom kultury fizycznej związanym z działalnością socjaldemokracji niemieckiej i polskiej, polskim i niemieckim klubom sportowym, regionalnym bądź ogólnopolskim związkom sportowym, jeżeli miały siedzibę w Katowicach, sekcjom sportowym i turystycznym polskich i niemieckich i organizacji młodzieżowych oraz bractw strzeleckich, a także współcześnie funkcjonującym stowarzyszeniom, zrzeszeniom, organizacjom, sekcjom i klubom, które w swoich założeniach statutowych uwzględniają działalność na rzecz wychowania fizycznego, sportu i turystyki. Wśród haseł leksykonu nie mogło zabraknąć opisu obiektów sportowych, gdzie katowiczanie mogli podziwiać zmagania sportowców bądź uprawiać amatorsko wybrane dyscypliny.

Różnorodność opisywanych struktur organizacji sportowych i turystycznych sprawiła, że niemożliwe stało się ujednolicenie treści poszczególnych haseł. Chcąc jednak zawrzeć jak najwięcej informacji, starano się umieścić w każdym haśle takie informacje, jak: profil działania, data powstania, lata funkcjonowania, adres siedziby, działające sekcje, nazwiska wybitnych i zasłużonych sportowców, trenerów i działaczy, osiągnięcia medalowe (seniorów, juniorów i młodzieży) na najważniejszych imprezach sportowych, dorobek w poszczególnych dyscyplinach sportu.

Przy opracowaniu leksykonu korzystano z archiwaliów Archiwum Państwowego w Katowicach i jego oddziałów w Pszczynie i Gliwicach, Archiwum Miejskiego w Katowicach, Archiwum Kurii Archidiecezjalnej w Katowicach oraz zgromadzonych w Muzeum Historii Katowic, a także informacji zamieszczanych w prasie historycznej i współczesnej, okolicznościowych wydawnictwach jubileuszowych oraz literaturze naukowej i popularnonaukowej.

Antoni Steuer

autor koncepcji opracowania i treści haseł