L

 

LACROSSE, gra zespołowa pochodzenia indiańskiego (uprawiana pierwotnie przez Irokezów), o zasadach ustalonych w Kanadzie w I połowie XIX w.; w tym kraju lacrosse uznano także za sport narodowy. Zawodnicy toczą zmagania na trawiastym boisku o rozmiarach podobnych do piłkarskiego, w największym skrócie polegają one na umieszczeniu małej gumowej piłki w bramce przeciwnika za pomocą specjalnego kija zakończonego trójkątną siatką. W Katowicach dyscyplina związana jest ze środowiskiem studenckim Uniwersytetu Śląskiego, od 2010 męskim (►Legion Katowice), od 2013 kobiecym (►Walkirie Katowice); udział w rozgrywkach ogólnopolskich, występy w reprezentacji Polski (w halowych ME w 2017 roku).
https://azsus.pl/lacrosse-k-sekcja

LASEK WEŁNOWIECKI zob. ►Alfred

LASY PANEWNICKIE, zob. Panewnickie Lasy

LEGIA DĄB, klub kolarski w Katowicach-Dębie, utworzony z samych działaczy, którzy w l. 1932–1933 opanowali zarząd ►Związku Cyklistów i Motocyklistów Województwa Śląskiego.
A. Steuer: Ruch sportowy w województwie śląskim 1922–1939. Opole 2008.

LEGION KATOWICE – AZS L.K. Lacrosse Team, zał. 2010, pierwszy w województwie śląskim, piąty w Polsce klub Lacrosse. Od początku współpracuje z klubem ►„Kolejarz” Katowice (drużyna korzysta ze stadionu klubu do prowadzenia treningów i rozgrywania sparingów); od 17 IX 2010 z Akademickim Związkiem Sportowym, stanowiąc jedną z sekcji ►AZS Uniwersytet Śląski.

LEKKOATLETYKA, dyscyplina sportu, na którą składają się: konkurencje biegowe (sprinty, biegi średnio- i długodystansowe, sztafety, przez płotki, z przeszkodami, maraton, półmaraton, na przełaj), chody, rzuty (dyskiem, oszczepem, młotem, pchnięcie kulą), skoki (w dal, wzwyż, o tyczce, trójskok), wieloboje (pięcio-, siedmio- i dziesięciobój). L. była pierwotnie określana jako ►gry ludowe (zob. ►turnerski ruch), ćwiczenia proste (zob. np. ►Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół I” Katowice); jej konkurencje, wraz z gimnastyką przyrządową i ►ciężką atletyką, wchodziły do programu zawodów w wieloboju gimnastycznym; w akcji ►Volks- Und Jugendspiele odrębną dziedziną były sztafety oraz biegi terenowe i uliczne (jako wieloboje lekkoatletyczne). Ok. 1922 uprawiana w ►klubach sportowych niemieckich (►Diana) i polskich (KS ►Brynica Szopienice, zob. KS ►Roździeń Szopienice). Jej rozwój w pierwszej połowie lat 20. XX w. był hamowany przez ►Górnośląski Związek Lekkoatletyczny (1) (1922–1924), który zepchnął ją na margines swojej działalności na rzecz gier ruchowych; reforma związku (Stanisław Nogaj, Antoni Oska), w wyniku secesji klubów ze starego do nowego ►Górnośląskiego Związku Lekkoatletycznego (II), przyczyniła się do rozwoju organizacyjnego l. w ramach struktur ogólnopolskich, od 1926 z udziałem kobiet. Poprawiała się baza – pierwsza 4-torowa bieżnia lekkoatletyczna powstała w 1926 r. w Roździeniu). U progu lat 30. XX w. została zapoczątkowana akcja scaleniowa sekcji l., w wyniku której sekcja l. ►Pogoni Katowice przejęła (1930–1931) lekkoatletów ►22 Mała Dąbrówka, KS Roździeń, ►06 Załęże (zob. ►06 Katowice), ►Śląskiego Klubu Lekkoatletycznego, w rezultacie czego wyrósł jeden z potentatów l. męskiej w II RP. Podobne procesy scaleniowe miały miejsce pod koniec lat 30. XX w. w ►Dzielnicy Śląskiej Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Polsce, Oddziałach Młodzieży Powstańczej (zob. np. ►Oddział Młodzieży Powstańczej Katowice-Centrum), Katolickim Stowarzyszeniu Młodzieży Polskiej (zob. np. ►Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej Katowice-Katedra), w których utworzone zostały kluby reprezentacyjne. W latach 1922–1939 istniało 59 jednostek organizacyjnych reprezentujących kluby sportowe, organizacje gimnastyczne (niemieckie i polskie), młodzieżowe. Lekkoatletyka znalazła się w programie akcji wychowanie fizyczne i przysposobienie wojskowe (►Akcja WF i PW), w której uczestniczyły polskie organizacje paramilitarne i młodzieżowe; znajdowała się w programie wf. szkół średnich miasta. Udział w zawodach międzynarodowych: od 1928 w letnich igrzyskach olimpijskich (Gertruda Kilos, Otylia Tabacka-Kałużowa) od 1934 w ME (Wilhelm Schneider); w II wojnie światowej zginęli m.in. Stefan Janas i Antoni Węglarczyk.
Po wojnie nastąpiło odrodzenie l., najpierw w KS Pogoń Katowice (której tradycje kontynuowała ►Stal), a następnie w KS ►Baildon Katowice). Przejęcie w 1963 stadionu lekkoatletycznego przy ul. Kościuszki od dotychczasowych użytkowników przez ►AZS Katowice zapoczątkowało kolejny etap w rozwoju katowickiej l., a od półwiecza środowisko lekkoatletyczne skupione jest wokół klubu uczelnianego ►AZS AWF Katowice. Spośród 20 jednostek uprawiających tę dyscyplinę w Katowicach liczyły się jeszcze KS ►Start, KS ►Kolejarz 24 Katowice i KS ►Górnik 1920 Katowice, obecnym stuleciu wartościowe wyniki uzyskiwali również sportowcy klubu ►Piętka Katowice. Doceniły znaczenie katowickiego ośrodka władze europejskiej l. (European Athletic Association), które przyznały miastu organizację Halowych Mistrzostw Europy (1975), imprezy, która rozegrana została w katowickim ►Spodku; w tym obiekcie odbyły się też halowe MP (1974, 1975). Działacze: Piotr Bałowski, Henryk Lichoś, Cecylia Malczyk, Stanisław Nogaj, Antoni Oska,
Pierwszymi międzynarodowymi osiągnięciami lekkoatletów katowickich były medale ME: srebrny Henryka Grabowskiego (1958) w skoku w dal i złoty Elżbiety Szyrokiej (1962) w sztafecie 4 x 100 m. Największymi sukcesami były pierwsze w dziejach Katowic złote medale w lekkoatletyce w letnich igrzyskach olimpijskich (Tokio 2021): Justyny Święty–Ersetic i Karola Zalewskiego w sztafecie mieszanej na dystansie 4 x 400 m oraz Anity Włodarczyk w rzucie młotem. Osiągnięcia: 1 (0–1–0) medal MEJ, 2 (1–0–1) medale MME; 7 (3–1–3) medali HME (2015–2019), 4 (0–1–3) medale MŚ, 2 (0-2-0) medale HMŚ, 5 (1–4–0) medali w światowej rewii sztafet (2021), 5 (1–3–1) medali IPO (1992–2000); 2 (1–1–0) medale ŚWIS; 10 medali (5–2–3) medali U (1973–2019) zdobytych przez 12 zawodników; 8 (1–3–4) medali ME; 143 zawodników z 19 klubów: ►AZS AWF, ►AZS Śląsk, Baildon, ►Ekspres, Górnik 1920, ►Gwardia, Kolejarz, ►Kolejowe Przysposobienie Wojskowe Katowice, ►OMTUR, Piętka, Pogoń Katowice, Stal, Start, ►Strzelec Katowice, ►Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół I” Katowice, ►Zryw, ►Związkowiec Katowice, ►Kolejarz Piotrowice, Roździeń Szopienice oraz medale w barwach reprezentacji Śląska zdobyło 691 (210–225–256) medali MP (1925–2020); Katowice były kuźnią talentów lekkoatletycznych; tu zaczynali karierę sportową m.in. Marian Foik i Janusz Sidło.
H. Kurzyński, L. Luftman, J. Rozum, M. Rychwalski, A. Socha, Historia finałów lekkoatletycznych mistrzostw Polski 1922–2011. Bydgoszcz 2011; H. Kurzyński, S. Pietkiewicz, J. Rozum, T. Wołejko, Historia finałów lekkoatletycznych Mistrzostw Polski 1920–2007. Konkurencje męskie. Szczecin 2009; Kronika sportu polskiego za rok 2010, 2011, 2012, 2013.

Osiągnięcia międzynarodowe (tabela)

Medaliści Mistrzostw Polski (tabela)

Reprezentanci Polski w kategorii seniorów (tabela)

Imprezy lekkoatletyczne w Katowicach (tabela)

Rekordzistki Polski (tabela)

Rekordziści Polski (tabela)

LIDER KATOWICE, UKS przy Szkole Podstawowej nr 18 Katowicach-Dębie, zał. XI 1998 (Adam Kołodziejczyk); sekcja ►biathlonu. Osiągnięcia: 2 (0–0–2) medale MŚ juniorów (2010) – 3 m. bieg indywidualny, 3 m. bieg pościgowy, 3 (1–1–1) medale ME juniorów (2010) w biathlonie zimowym, 2 (0–0–2) medale MŚ juniorów w biathlonie letnim (2010), 2 (1–1–0) medale ME juniorów w biathlonie letnim (2010), 1 (1–0–0) medal MP w biathlonie letnim – 1 m. w biegu indywidualnym kobiet (2011), 3 (1–1–1) medale MP w biathlonie zimowym (2011). Zawodniczka: Monika Hojnisz.
http://lider-katowice.pl/

LIGA LOTNICZA (LL), ogólnopolska organizacja społeczno-polityczna, zał. w Warszawie (1946); przejęła prerogatywy ►Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. Okręg Śląsko-Dąbrowski Ligi Lotniczej ukonstytuował się 19 V 1947 w Sali Marmurowej Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach; pierwszy zarząd tworzyli m.in.: Włodzimierz Stahl (prezes), Jerzy Berek, Teodor Soból. W 1947 do największych należały koła: w Szopienicach (skupiające 2,5 tys. członków) i przy Zarządzie Miejskim w Katowicach (2 tys. członków). Podlegał jej ►Aeroklub Śląski; przyczyniła się m.in. do powstania lotnictwa sanitarnego (1949), odbudowy ►Wieży Spadochronowej w ►Parku im. T. Kościuszki w Katowicach, opiekowała się modelarstwem lotniczym. W 1953 została wchłonięta przez ►Lige Przyjaciół Żołnierza.
APK, zesp. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, Urząd Spraw Wewnętrznych, sygn. 781 I; Mała encyklopedia sportu. T. 2: L–Ż. Warszawa 1987; Polskie lotnictwo sportowe. Kraków 1986.

LIGA OBRONY KRAJU ŚLĄSKI ZARZĄD WOJEWÓDZKI, organizacja paramilitarna, sekcja Ministerstwa Obrony Narodowej oraz stowarzyszenie ściśle współpracujące z tym ministerstwem, powstała 13 listopada 1962 r. przez przekształcenie ►Ligi Przyjaciół Żołnierza (wcześniej Towarzystwa Przyjaciół Żołnierza). Na celu ma umacnianie obronności Rzeczypospolitej Polskiej oraz skupienie w swych szeregach ludzi gotowych do jej obrony, przede wszystkim na potrzeby wojska. LOK w swojej działalności kieruje się postanowieniami konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej oraz przepisami prawa. Z identycznych przekształceń organizacyjnych wyodrębnił się ZW LOK w Katowicach, z siedzibą przy ul. Józefa Poniatowskiego (prezes Wojciech Boroński), w jego strukturach znajdują się kluby: 1. strzeleckie: Wiarus II policjantów w Bielsku-Białej, w Kłobucku, Lublińcu (Sierakowie), Rybniku, Piekarach Śląskich (sekcja strzelecka przy MOSIR), Tarnowskich Górach (Gwarek), Raciborzu (RAFAKO), Zabrzu (Postęp – przy Spółdzielni Inwalidów, Temida – przy Zakładzie Karnym, Energetyk – przy Elektrociepłowni Zabrze, Górnik – przy KWK „Makoszowy”); 2. modelarskie: Modelik Bielsko-Biała, Delfin Dębowiec; Szkolne Koło Modelarskie LOK Lędziny, Szkolne Koło Modelarskie LOK Bieruń, Sokolnia Imielin, Młodzieżowe Koło LOK przy SP nr 3 w Lędzinach, Szkolne Koło Modelarskie przy pracowni powiatowej LOK w Lędzinach, Młodzieżowe Koło LOK przy PZS w Lędzinach, Klub Modelarski przy SSKM Gwarek Ruda Śląska, Klub Modelarski przy hucie „Pokój" w Rudzie Śląskiej; 3. płetwonurkowe: LOK-CDP Dąbrowa Górnicza, Delfin Katowice, sekcja płetwonurkowa Koła Miejskiego LOK przy WOPR Katowice; Rudzki Klub Płetwonurków „Orka” Ruda Śląska, 4. nurkowania swobodnego: Rozbark Bytom, LOK Keson Bytom; 5. łączności: Bielsko Biała (SP nr 9), Cieszyn, KVZ Dąbrowa Górnicza, KDC Gliwice, KAG Gliwice; KVC Czerwionka, KDA SP nr 2 Olesno, KMO Wola; KKA Koniecpol; KJT Rybnik; KJM Siemianowice Śląskie SP9 KDU Tarnowskie Góry, KJU Racibórz. Kluby Szkolne: Szkolne Koło LOK przy ZSE Bielsko-Biała, Szkolne Koło LOK Magnum Tarnowskie Góry, ZSCh-MiO; Klub Żołnierzy Rezerwy przy ZP/M Bielsko-Biała, Klub Żołnierzy Bukowno; Klub Żołnierzy Rezerwy przy ZP/M LOK Cieszyn, Klub Żołnierzy Rezerwy „Sokół" przy ZP/M Cieszyn, Klub Żołnierzy Rezerwy przy ZP/M Częstochowa, Klub Żołnierzy Rezerwy przy ZR Rybnik, Klub Żołnierzy Rezerwy, przy ZR LOK Ruda Śląska, Klub Żołnierzy Rezerwy przy SSM Siemianowice Śląskie, Klub Żołnierzy Rezerwy przy ZR LOK Katowice w Tarnowskich Górach. Do 1989 r. w strukturach LOK było wiele jednostek działających przy zakładach pracy, m.in. silna sekcja strzelecka przy hucie „Baildon”, które uległy likwidacji w okresie transformacji ustrojowej. W Katowicach przy ul. Grabowej 3c znajduje się siedziba biura Zarządu Wojewódzkiego LOK w Katowicach, jego specjalnością są kursy samochodowe na prawa jazdy różnych kategorii.
M. Góralewski, T.Władyka, W. Krawczyk, Zarys historii Ligi Obrony Kraju, Warszawa, 1981.

LIGA OBRONY POWIETRZNEJ I PRZECIWGAZOWEJ W KATOWICACH, organizacja paramilitarna; jej struktury tworzyły: Okręg Śląski, ►Okręg Katowicki; ►Obwód Kolejowy, koła: zakładowe, szkolne (zajmujące się modelarstwem, szybownictwem, spadochroniarstwem), szybowcowe; z funduszy LOPP zakupiono samoloty, zapewne do celów szkoleniowych.

LIGA POPIERANIA TURYSTYKI, organizacja państwowa (zał. w 1935), realizująca politykę obozu sanacyjnego w zakresie turystyki; podzielona była na delegatury; opierała się na kadrach Polskich Kolei Państwowych; w Katowicach przewodniczącym delegatury LPT był Adam Wyleżański, dyr. Śląskiej Dyrekcji Kolei Państwowych, a jego zastępcą Edmund Kaźmierczak. Podporządkowała sobie Polskie Biuro Podróży ►Orbis, zabezpieczała transport na ważne państwowe imprezy, uroczystości i manifestacje (np. sypanie Kopca Józefa Piłsudskiego w Krakowie, VIII Wszechpolski Zlot Sokoła w Katowicach, Targi Katowickie), budowała dom LPT w Wiśle.
J. Gaj: Dzieje turystyki w Polsce. Warszawa 2008.

LIGA PRZYJACIÓŁ ŻOŁNIERZA, organizacja paramilitarna, wzorowana na sowieckim stowarzyszeniu DOSAF, zał. 22 VII 1950 z połączenia Towarzystwa Przyjaciół Żołnierza, Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej i ►Polskiego Klubu Krótkofalówkowego; ze strukturami terenowymi tworzonymi od 1951 po scaleniu podobnych regionalnych, odrębnych dotąd jednostek organizacyjnych, od 19 V 1953 z centralnymi i lokalnymi strukturami ►Ligi Lotniczej i Ligi Morskiej (zob. ►Liga Morska i Kolonialna), od 1954 z jednostkami ►Przysposobienia Wojskowego Powszechnej Organizacji ►Służba Polsce; w 1957 z LPŻ wystąpił pion lotniczy, osobowość prawną odzyskał m.in. ►Aeroklub Śląski; praca odbywała się w klubach LPŻ (strzeleckich, motorowodnych, motocyklowych, szermierczych (w programie była m.in. walka na bagnety), krótkofalówkowych; modelarstwa wodnego, od 1960 modelarstwa lotniczego; upowszechniła biathlon; z Klubami Oficerów Rezerwy; 1216 kół miejskich i zakładowych (1959); wraz ze współpracującymi organizacjami, takimi jak ►Związek Harcerstwa Polskiego czy Związek Młodzieży Socjalistycznej, była współorganizatorem Zimowych Zawodów Walterowskich i Letnich Zawodów Kościuszkowskich, do silniejszych sekcji w Katowicach zaliczała się s. strzelecka przy LPŻ Huty ►Baildon; w 1962 przekształciła się w ►Ligę Obrony Kraju.
M. Góralewski, T.Władyka, W.Krawczyk: Zarys historii Ligi Obrony Kraju. Warszawa 1981.

LIGOCIANKA LIGOTA (koła sportowe „Górnik” Katowice-Ligota, „Unia” Ligota, „Elektrobudowa”, od 1957 ►Budowlani), zał. 1924, reaktywowana w 1945. Działacze: Jan Podleśny, Paweł Biegański, Bonifacy Grządziel, Józef Iwanicki. Prowadziła sekcje: piłki nożnej (od 1924, w 1931 mistrzostwo ligi i awans do grupy „A”, w 1938 mistrzostwo klasy „A” i awans do Ligi Śląskiej), hokeja na lodzie (1934–1939) i teatralną (1924); dysponowała boiskiem o pow. 11 140 m2 przy ul. Książęcej (1931).
AUM, zesp. 1/1044; A. Zembok: Sport. W: Zarys dziejów Ligoty i Panewnik od zarania do czasów współczesnych. Red. G. Płonka. Katowice 2010.

LIGOTA, zachodnia dzielnica Katowic. W styczniu 1920 r. rozegrano tam pierwszy w dziejach Górnego Śląska mecz polskich drużyn, KS Polonia Bytom – Pogoń Katowice; początki polskiego ruchu sportowego (1924) związane są z działalnością ►KS Ligocianka; odrębnie funkcjonował młodzieżowy ruch sportowy w harcerstwie, reprezentowany przez żeglarzy (Pierzaste Strzały, 30 Wodna Drużyna Harcerzy); w XXI w. rozpoczął działalność klub wyścigów psich zaprzęgów ►Travois.
Zarys dziejów Ligoty i Panewnik od zarania do czasów współczesnych. Praca zbiorowa pod red. Grzegorza Płonki. Katowice 2010.

LOTNIARSTWO , dyscyplina ►lotniczych sportów, uprawiana w ramach sekcji w ►Aeroklubie Śląskim (od 1978 do końca l. 80. XX w.), 80 członków, 35 lotni (1981); – odegrała pionierską rolę w rozwoju motolotniarstwa w Polsce (1986); baza na Górze Żar, wykorzystywano też Równicę; pionierzy: Henryk Szymanowski, Janusz Cieśliński, Renata Ślezińska, Krzysztof  Grzyb; osiągnięcia: 3 (1–1–1) medale MP zdobyte przez siedmiu członków Aeroklubu Śląskiego (1981–1984),

MP w lotniarstwie (tabela)

 

LOTNICZA KADRA KOLEJOWA (potocznie Kolejowy Klub Lotniczy), struktura utworzona IV 1929 w Katowicach przy Dyrekcji Okręgowej Śląskich Kolei Państwowych w ramach ►Kolejowego Przysposobienia Lotniczego. Typowała kandydatów do szkolenia w zakresie pilotażu samolotów. Weszła w skład ►Aeroklubu Śląskiego.
T. Malinowski: Aeroklub śląski (1927–1987). [Katowice] 1987.

LOTNICZE SPORTY, ogólna nazwa dyscyplin związana ze wznoszeniem się urządzeń latających w przestrzeń powietrzną; rozwój od l. 20. XX w., początkowo związany z obiektami wojskowymi pozostawionymi przez cesarstwo niem. (►lotnisko w Panewnikach) i poszukiwaniem terenów pod budowę nowych obiektów (►Muchowiec), zwłaszcza przez lotników – kombatantów I wojny światowej (Klub Pilotów Województwa Śląskiego); po wybudowaniu ►lotniska na Muchowcu, od l. 30. XX w., w związku z coraz bardziej napiętą sytuacją międzynarodową, na wzór Związku Sowieckiego i III Rzeszy szkolenie odbywało się w 4 dyscyplinach: ►modelarstwie lotniczym, ►szybownictwie, ►spadochroniarstwie, ►samolotowych sportach – w strukturach: ►Aeroklubu Śląskiego, ►Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, ►Szkoły Lotów Szybowcowych nad Terenami Płaskimi, ►Kołach Szybowcowych, ►Harcerskim Klubie Szybowcowym, ►Klubie Szybowcowym Związku Strzeleckiego; po II wojnie światowej odrodzone w strukturach Aeroklubu Śląskiego (epizodycznie w ►Lidze Lotniczej) do końca l. 80 w. z programem rozszerzonym o ►balonowy sport, ►lotniarstwo), obecnie z naciskiem na modelarstwo lotnicze (udział sekcji terenowych).

LOTNISKO NA MUCHOWCU, obiekt komunikacji powietrznej i działalności sportowej; u genezy legły prowadzone w latach 1923–1926 poszukiwania odpowiednich terenów pod budowę lotniska w Katowicach (►Panewnickie Lasy, ►Bogucice, Zawodzie); w 1924 organizacją przyszłego lotnictwa zajął się Śląski Tymczasowy Komitet Wojewódzki Ligi Obrony Powietrznej Państwa oraz Ministerstwo Komunikacji w Warszawie; w 1926 r. Śląski Okręg LOPP wydzierżawił na Muchowcu od Katowickiej Spółki Akcyjnej dla Górnictwa i Hutnictwa 56 ha zdegradowanego, spalonego lasu; na jego północnym skrawku zbudowano dworzec lotniczy wg projektu Tadeusza Michejdy; utworzona Cywilna Stacja Lotnicza była prowadzona przez Śląskie Towarzystwo Lotnicze, a od 1 stycznia 1929 r. przez Polskie Linie Lotnicze LOT. 3 stycznia 1929 nastąpiło otwarcie i uruchomienie linii lotniczych Katowice – Kraków i Warszawa – Katowice; a w latach 30. XX w. zagranicznych, do Brna i Wiednia. Działalność sportową lotniska zainaugurował w 1926 r. ►Klub Pilotów Województwa Śląskiego, a kontynuowane były przez ►Śląski Klub Lotniczy i Kolejową Kadrę Lotniczą, połączone 23 sierpnia 1931 r. w ►Aeroklub Śląski; 1 września 1939 obiekt został zbombardowany i lekko uszkodzony.

LUBOWNICY SZACHU W ZAŁĘŻU, jednosekcyjny klub szachowy; współzał. ►Polskiego Związku Szachistów Województwa Śląskiego (1925); od 1926 brak informacji o jego działalności.
A. Steuer: Ruch sportowy w Załężu (1895–1995). W: „Kronika Katowic”. T. 8. Katowice 1999.

LUDOWE KĄPIELISKA LEŚNE, obiekty rekreacyjne dla mieszkańców Katowic i okolic powstawały pod wpływem idei wodolecznictwa dr. Kneippa: w 1876 przy jednym ze stawów w obrębie dworu katowickiego, w 1880 na Brynicy w Dąbrówce Małej, na początku XX w. nad Kłodnicą, w Ligocie i Panewnikach.
A. Steuer: Kultura fizyczna i sport. W: Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo. Red. A. Barciak, E. Chojecka, S. Fertacz. T. 1. Katowice 2012.

LUDOWE ZESPOŁY SPORTOWE, masowa organizacja kultury fizycznej i turystyki, w l. 1949–1989 dominująca struktura organizacyjna ruchu sportowego na terenie wiejskim i miejscowościach o charakterze rolniczym, w szkołach i instytucjach związanych z rolnictwem, oparta na pozbawionych osobowości prawnej kołach sportowych, od 1957 także Ludowych KS tworzących Zrzeszenie LZS (powstało na podstawie uchwały Głównego Komitetu Kultury Fizycznej z 19 IV 1952). Od 1950 r. sprawy sportu wiejskiego podlegały społecznym komisjom i aparatowi Związku Samopomocy Chłopskiej, w l. 1952–1955 Powszechnej Organizacji „Służba Polsce”, po 1954 patronat nad nimi objęła Rada Wojewódzka LZS w Katowicach, a bezpośrednio Rada Okręgowa LZS w Tychach przy współudziale Związku Młodzieży Wiejskiej; wiele LZS-ów otrzymało dotacje od przemysłu. W obrębie Katowic koła sportowe LZS prowadziły działalność w Podlesiu (zob. ►Podlesianka 38 Podlesie) i Panewnikach.

LZS PANEWNIK zob. ►Pierwsze Towarzystwo Sportowe Panewniki

 


LEKSYKON STRUKTUR KATOWICKIEGO SPORTU I TURYSTYKI

WSTĘP

Leksykon Struktury katowickiego sportu i turystyki zawiera hasła dotyczące polskich, niemieckich i żydowskich organizacji kultury fizycznej działających w przeszłości i obecnie na terenie miasta Katowice (w jego współczesnych granicach). Hasła, ułożone alfabetycznie, poświęcone są między innymi: reprezentującym polski ruch gimnastyczny gniazdom Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, niemieckim i żydowskim organizacjom turnerskim, organizacjom kultury fizycznej związanym z działalnością socjaldemokracji niemieckiej i polskiej, polskim i niemieckim klubom sportowym, regionalnym bądź ogólnopolskim związkom sportowym, jeżeli miały siedzibę w Katowicach, sekcjom sportowym i turystycznym polskich i niemieckich i organizacji młodzieżowych oraz bractw strzeleckich, a także współcześnie funkcjonującym stowarzyszeniom, zrzeszeniom, organizacjom, sekcjom i klubom, które w swoich założeniach statutowych uwzględniają działalność na rzecz wychowania fizycznego, sportu i turystyki. Wśród haseł leksykonu nie mogło zabraknąć opisu obiektów sportowych, gdzie katowiczanie mogli podziwiać zmagania sportowców bądź uprawiać amatorsko wybrane dyscypliny.

Różnorodność opisywanych struktur organizacji sportowych i turystycznych sprawiła, że niemożliwe stało się ujednolicenie treści poszczególnych haseł. Chcąc jednak zawrzeć jak najwięcej informacji, starano się umieścić w każdym haśle takie informacje, jak: profil działania, data powstania, lata funkcjonowania, adres siedziby, działające sekcje, nazwiska wybitnych i zasłużonych sportowców, trenerów i działaczy, osiągnięcia medalowe (seniorów, juniorów i młodzieży) na najważniejszych imprezach sportowych, dorobek w poszczególnych dyscyplinach sportu.

Przy opracowaniu leksykonu korzystano z archiwaliów Archiwum Państwowego w Katowicach i jego oddziałów w Pszczynie i Gliwicach, Archiwum Miejskiego w Katowicach, Archiwum Kurii Archidiecezjalnej w Katowicach oraz zgromadzonych w Muzeum Historii Katowic, a także informacji zamieszczanych w prasie historycznej i współczesnej, okolicznościowych wydawnictwach jubileuszowych oraz literaturze naukowej i popularnonaukowej.

Antoni Steuer

autor koncepcji opracowania i treści haseł