MACHINEK Hugo Gotfryd, przydomek: Nestor (23 VIII 1895, Katowice – 14 I 1981, Altenburg), piłkarz, napastnik, pomocnik, zawodnik KS Diana Katowice (1912–1927), 1. FC Katowice (1927–1930), KS Pogoń Katowice 1930; występował w I lidze (1927–1930) w barwach 1.FC Katowice.
A. Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii. Ludzie 1918–1939, t. 1. Współpr. B. Szmel. Katowice 2017.
MACIOŁ zob. ►Pawłowski Maksymilian
MADEJ Krzysztof (1920–), waterpolista; zawodnik Pogoni Katowice (1934), Dębu Katowice (1936), Towarzystwa Pływackiego 23 Giszowiec-Nikiszowiec. Osiągnięcia 1 (1–0–0) medal MP w piłce wodnej (1938).
„Kurier Wieczorny” 1938, nr 182.
MADEJ Tadeusz (1 I 1908, Kraków – 31 III 1987, Katowice) – pedagog, działacz sportowy, podporucznik rezerwy, absolwent Studium Wychowania Fizycznego UJ w Krakowie. W l. 1935–1939 był nauczycielem wychowania fizycznego w Śląskich Technicznych Zakładach Naukowych. W 1939 uczestniczył w wojnie obronnej Polski, internowany w oflagu VII A w Murnau (organizator obozowego życia sportowego, członek Komisji Weryfikacyjnej Tożsamości Osób i Stopnia Wojskowego), ze względu na zły stan zdrowia umieszczony w obozie dla byłych jeńców wojskowych w Ingolstadt (1945–1947). Powrócił na przedwojenne stanowisko pracy (1947–1948); W kolejnych latach był dyrektorem Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej w Katowicach (1948–1949, 1960–1964), organizatorem struktur kultury fizycznej w Szczecinie i Opolu (1949–1952), dyrektorem Technikum Wychowania Fizycznego w Katowicach (1952–1960), kierownikiem Nauczycielskiego Studium Wychowania Fizycznego w Katowicach. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
MADEY Piotr (14 XI 1942, Katowice – 19 X 1996, Katowice) – reporter sportowy Rozgłośni Polskiego Radia w Katowicach (1962–1996). Realizował audycje „Śląska Fala”, „Za kierownicą”, „Z mikrofonem po boiskach”, współpracował z redakcją Polskiego Radia Program I (współautor „Kroniki Sportowej”, Studio S-13, audycji „Przy muzyce o sporcie”).
B. Tuszyński: Bardowie sportu. Wydawnictwo z okazji 50-lecia Klubu Dziennikarzy Sportowych. Warszawa 2009.
MAGIERA Józef (1936–6 III 2012, Katowice), członek Środowiskowego Klubu Seniora AZS, prezes Zarządu Środowiskowego AZS Katowice w latach 1969–1974 i 1989–1996, wieloletni zawodnik hokeja na trawie i na lodzie.
Prez. WRN Katowice, Wojewódzki Komitet Kultury Fizycznej, sygn. 1/368; https://www.azs.katowice.pl/index.php
MAGNAT zob. ►Dziurowicz Marian
MAJER Herman (1901, Sosnowiec – po 1980, Katowice) – działacz robotniczej kultury fizycznej i Polskiej Partii Socjalistycznej. Zasiadał w zarządzie Związku Polskich Towarzystw Wycieczkowych „Jaskółka” (1920), był sekretarzem Organizacji Młodzieży Robotniczej „Siła” w Katowicach (1922), Śląskiego Robotniczego Sportowego Komitetu Okręgowego w Katowicach. Uprawiał lekkoatletykę – uczestniczył w olimpiadach robotniczych (1927, 1931). Udzielał się w Czerwonym Harcerstwie; w l. 70. XX w. pełnił funkcję prezesa koła ZBOWiD w Katowicach-Bogucicach.
A. Steuer: Ruch sportowy w województwie śląskim 1922–1939. Opole 2008.
MAJOWSKA-SZYNDLER Marta (17 VII 1911, Królewska Huta – 17 II 2001, Katowice) – gimnastyczka, zawodniczka TG „Sokół” Brynów (1929–1939), później naczelniczka gniazda, reprezentantka Polski (1936–1938), uczestniczka IO (1936), MŚ (1938). Osiągnięcia: 2 (1–0–1) medale MŚ – 1 m. poręcze symetryczne (1938), 3 m. wielobój drużynowy (1938), 6 (3–3–0) medali MP – 1 m. wielobój indywidualny (1936), poręcze (1936–1937), 2 m. skok przez konia (1936), równoważnia (1936), wielobój indywidualny (1937).
B. Tuszyński, H. Kurzyński: Od Chamonix i Paryża do Vancouver. Leksykon olimpijczyków polskich 1924–2010. [Warszawa 2010].
MAKULA Edward (4 VII 1930, Kończyce, ob. dz. Zabrza – 15 I 1996, Warszawa) – szybownik, reprezentował Aeroklub Śląski Katowice (1946–1996). Osiągnięcia: 7 rekordów świata w locie po trójkącie i przelocie docelowo-powrotnym; 2 (1–1–0) medale MŚ – kl. otwarta 1 m. (1963), 2 m. (1960); 5 (4–1–0) medali MP – 1 m. (1957, 1965, 1966, 1978), 2 m. szybowce jednomiejscowe (1955). Był prezesem Aeroklubu Śląskiego w Katowicach (1963–1967), instruktorem modelarstwa lotniczego w Pałacu Młodzieży w Katowicach; pilotem w Lotniczym Pogotowiu Ratunkowym (1961–1964) i samolotów pasażerskich w PLL LOT w Warszawie (1965–1995). W plebiscycie „Skrzydlatej Polski” (1969) został wybrany najlepszym lotnikiem sportowym 25-lecia Polski Ludowej. Odznaczenia: Medal Lilienthala (1966), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Jest patronem ulicy w Katowicach.
A. Steuer: Makula Edward (1930–1996). „Wychowanie Fizyczne i Sport” 1996, nr 3; A. Steuer: Edward Makula. W: Patronowie katowickich ulic i placów. Red. U. Rzewiczok. Katowice 2013.
MALCZYK Cecylia (19 VI 1914, Rozbark – 14 XII 2000, Katowice) – siatkarka, koszykarka, florecistka; zawodniczka KS „Pogoń” Katowice (1932–1939, 1945), Pierwszego Śląskiego Klubu Szermierczego w Katowicach, Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół I” Katowice (1931–1939). Osiągnięcia: 1 (1–0–0) medal AMŚ –1 m. koszykówka (1935). Była absolwentką Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego w Warszawie (1935) i Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie (1951); pracowała jako wykładowca w Technikum Wychowania Fizycznego w Katowicach.
H. Kurzyński: Historia polskiej kobiecej lekkoatletyki w okresie międzywojennym. Warszawa 2008; Historia finałów lekkoatletycznych Mistrzostw Polski 1922–2011 – konkurencje kobiece. Bydgoszcz 2011; pismo z 7 II 2018 w MHK.
MALCZYK Norbert (10 VI 1917, Katowice – [?]) – pływak; zawodnik KS „Pogoń” Katowice; instruktor pływania, sędzia związkowy; działacz Śląskiego Okręgowego Związku Pływackiego (skarbnik w l. 1945–1959) i Zarządu Miejskiego Wojewódzkiego Ośrodka Ratownictwa Wodnego w Katowicach (1967–1971).
W. Klimontowicz: Sport pływacki Górnego Śląska. Katowice 1998.
MALIK Stefan (7 XII 1904, Janów – 27 IX 1979, Katowice), działacz sportowy; założyciel RKS „Siła” Janów i członek zarządu (1932–1939); współzałożyciel. RKS „Naprzód” Janów i członek zarządu klubu.
APK, zesp. Okręgowy Związek Piłki Nożnej w Katowicach, sygn. 16; pismo USC Katowice z 28 XI 2017 w MHK.
MALINA Aleksandra zob. ►Szpakowska Aleksandra
MALINOWSKI Florian (1901 – 24 V 1974, Katowice) – działacz sportowy: bokserski, motocyklowy, samochodowy; współzałożyciel Prywatnego KS (1923), Śląskiego Klubu Motocyklowego w Katowicach; po 1945 założyciel zespołu rzeczoznawców motorowych przy Oddziale Śląskim Polskiego Związku Motorowego i działacz Automobilklubu Śląskiego. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi.
„Dziennik Zachodni” 1974, nr 123.
MAŁOCHLEB Adam (21 VIII 1908, Lwów – ?), automobilista, od 1946 w Katowicach, członek Automobilklubu Śląskiego (członek komisji rzeczoznawców samochodowych, współtwórca komisji pomocy koleżeńskiej), konstruktor samochodów wyścigowych, uczestnik rajdów i wyścigów samochodowych, zwycięzca pierwszego w dziejach Polski rajdu w Szklarskiej Porębie, uczestnik Rajdu Adriatyku 1959.
G. Rosiak, Dzieje Automobilklubu Śląskiego w latach 1924–2014 na tle przeobrażeń społeczno-politycznych. Katowice 2014.
MAŁODOBRY Tadeusz Roman (10 I 1928, Katowice – 20 IV 1989, Katowice) – szermierz, absolwent Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach (lekarz chirurg), dyrektor Szpitala Miejskiego w Katowicach-Bogucicach, kierownik przychodni zakładowych kopalni „Gottwald” i „Kleofas”. Reprezentował barwy MKS Katowice (1946–1950) i AZS Rokitnica (1950–1960). Osiągnięcia: 1 (0–0–1) medal AMŚ – 3 m. szabla drużynowo (1953). W l. 1957–1959 był prezesem Okregowego Związku Szermierczego w Katowicach, zainicjował powstanie czasopisma „Szermierz”.
K. Marcinek: Leksykon polskiej szermierki. Historia, ludzie, medale 1922–2012. Warszawa 2012.
MAŁYSIAK Kazimierz (11 IV 1936, Katowice – 13 III 2016), zawodnik (prawoskrzydłowy napastnik) i trener hokejowy. W latach 1953–1956 grał w AZS Katowice, z którym zdobył brązowy medal akademickich mistrzostw świata w 1956 roku. W latach 1957–1969 reprezentował barwy Górnika Katowice, a następnie GKS Katowice. W tym okresie pięciokrotnie świętował zdobycie mistrzostwa Polski – w latach: 1958, 1960, 1962, 1965 i 1968 – oraz pięciokrotnie wicemistrzostwa: 1957, 1959, 1961, 1967 i 1969. Był ligowym królem strzelców w sezonie 1958/1959, w latach 1958–1961 dwadzieścia trzy razy wystąpił w reprezentacji Polski, był uczestnikiem trzech turniejów o mistrzostwo świata: w 1958, 1959 i 1961 roku; pracował jako trener w GKS Katowice. W 1968 roku otrzymał tytuł „Zasłużonego Mistrza Sportu”.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica 2007.
MANDERA Henryk (22 I 1941, Mikołów – 2 XII 2023,, Mikołów), kierowca wyścigowy i rajdowy, zawodnik Automobilklubu Śląskiego (1965–1990), 25-krotny mistrz Polski w rajdach i wyścigach (w tym w kategorii samochodów turystycznych); był prezesem Automobilklubu Śląskiego; otrzymał tytuły Mistrza Sportu (1974) oraz Zasłużonego Mistrza Sportu (1976). Pochowany został na cmentarzu w Mikołowie.
https://pzm.pl/news/2023/rajdy-wyscigi-samochodowe/zmarl-henryk-mandera
MANKIEWICZ Jerzy (5 VIII 1929, Lwów – 8 I 1987, Chorzów) – działacz AKS Chorzów, piłkarz ręczny, trener, członek Zarządu Śląskiego Związku Piłki Ręcznej w Katowicach (1952–1972) – przewodniczący Wydziału Sportowo-Wyszkoleniowego. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
APK, zesp. Wojewódzki Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki, spis 1, sygn. 1167; „Sport Śląski” 1987, nr 2.
MARKIEWICZ Mieczysław (24 I 1914, Ciasna w Bieszczadach – 12 I 1979) – kombatant II wojny światowej, działacz sportowy i turystyczny, przewodnik beskidzki. Ukończył Studium Wychowania Fizycznego UJ w Krakowie; służył jako podchorąży w 2. Pułku Strzelców Podhalańskich (wzięty do niewoli niemieckiej, potem sowieckiej); działał w ruchu oporu (przerzuty oficerów polskich na Węgry drogą bieszczadzką). Po II wojnie światowej zamieszkał w Katowicach; przyczynił się do założenia Klubu Narciarskiego „Węgiel” przy Centralnym Zarządzie Przemysłu Węglowego, KS „Górnik” Katowice, Śląskiego Klubu Narciarskiego, Koła Przewodników Tatrzańskich im. ►Janusza Chmielowskiego w Katowicach (1953), gdzie pełnił funkcję skarbnika (1956–1979). Pochowany na cmentarzu przy ul. Francuskiej.
45 lat Koła Przewodników Tatrzańskich im. Janusza Chmielowskiego w Katowicach: 1953–1998. Oprac. red. D. Kreuschner-Smolka. Katowice 1999.
MARONDEL Andrzej Alfred (27 II 1931, Świętochłowice – 4 I 1987, Katowice) – dziennikarz sportowy, absolwent Wydziału Dziennikarskiego Uniwersytetu Warszawskiego, specjalista od boksu, zapasów, podnoszenia ciężarów, pięcioboju nowoczesnego. Współpracował z gazetami: „Sport” (1953–1956), „Wieczór” (1956–1962, 1969–?), „Trybuna Robotnicza” (1962–1969), redagował rubrykę Sport rozmawia z czytelnikami. Działał w Towarzystwie Krzewienia Kultury Fizycznej, był współzałożycielem koła przy Śląskim Wydawnictwie Prasowym.
B. Tuszyński: Bardowie sportu. Wydawnictwo z okazji 50-lecia Klubu Dziennikarzy Sportowych. Warszawa 2009.
MARUSZEWSKI Stanisław (1 XI 1911 – 8 III 1997, Katowice) – zapaśnik w stylu klasycznym. Był zawodnikiem klubów: „Strzelec” Wełnowiec, Hohenlohehütter Turn- und Sportverein, „Orzeł” Wełnowiec, Koło Sportowe Zrzeszenia Sportowego „Stal” Wełnowiec; później trenerem GKS Dąbrowa Górnicza, GKS Katowice. Osiągnięcia: 1 (1–0–0) medal MP – 1 m. w wadze półciężkiej. Jego wychowankami byli: Tadeusz Godyń, Józef Grzyb, ►Stefan Połacik, Zbigniew Żedzicki.
A. Baran: Katowice: sto lat sportu zapaśniczego w 140-letnim mieście. Katowice 2006.
MARYNIOK Andrzej (3 X 1948, Katowice – 3 I 2012, Katowice) – uprawiał hokej na lodzie (prawy obrońca) w „Naprzodzie” Janów. 10-krotnie był reprezentantem Polski (m.in. MŚ 1971). Na MP wraz z drużyną zajęli 2 m. w l. 1971, 1973, 1977 oraz 3 m. w l. 1972, 1974, 1976, 1978, a także zdobyli złoty medal MP juniorów (1968). W l. 1984–1985 trenował kadrę narodową 16- i 17-latków, która na MŚ juniorów w 1985 wywalczyła awans do grupy A i 2 razy zdobyła 1 m. na Ogólnopolskiej Spartakiadzie Młodzieży. Był zasłużonym działaczem Polskiego Związku Hokeja na Lodzie.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica Zdrój 2006.
MARZEC Henryk (9 I 1939, Niwka – 25 X 2020), przydomek: „Diabeł”; dziennikarz prasowy i publicysta, działacz sportowy. Pracę rozpoczął w katowickim „Dzienniku Zachodnim”, gdzie pisywał krótkie notki prasowe. Po kilku miesiącach wyjechał do Warszawy, gdzie podjął studia w Podyplomowym Studium Dziennikarskim Uniwersytetu Warszawskiego. Jednocześnie publikował w „Sztandarze Młodych” oraz tygodniku „Zarzewie”. Po powrocie do Katowic pracował w redakcji „Trybuny Robotniczej”, gdzie zajmował się tematyką sportową. Na początku lat 80. XX w. przeniósł się do redakcji „Sportu”, gdzie pracował aż do przejścia na emeryturę. Specjalizował się w takich dyscyplinach, jak boks, piłka ręczna, kajakarstwo, szermierka, judo oraz kolarstwo. Był inicjatorem wydawanego w l. 1999–2003 miesięcznika „Siódemka” oraz redaktorem prowadzącym periodyk „Kajakarstwo”. Pracę dziennikarską łączył z działalnością w związkach sportowych i stowarzyszeniach – był m.in. członkiem Zarządu Śląskiego Związku Bokserskiego (1979–1983), Zarządu Związku Piłki Ręcznej w Polsce (1984–1988), Komisji Popularyzacji i Propagandy Międzynarodowej Federacji Piłki Ręcznej IHF (1986–1993) oraz Klubu Dziennikarzy Sportowych Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej. Był jednym ze współorganizatorów międzypaństwowego turnieju w piłce ręcznej kobiet „O Puchar Śląska”, a także mistrzostw świata grupy B w piłce ręcznej kobiet w Katowicach w 1983. Opublikował książki: Szermierka na Śląsku. Historia medalami pisana (2002), O biathlonie w Polsce w oparciu o klub Dynamit Chorzów (2002), Boks na Śląsku (2003), Piłka ręczna na Śląsku (2004), Medalowe riposty (2007), Ze Śląska na olimpijskie areny (2012). Pochowany został na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach.
https://sdrp.katowice.pl/2020/10/25/zmarl-henryk-marzec/; inskrypcja nagrobkowa na cmentarzu mariackim przy ul. Francuskiej.
MASEŁKO Zdzisław (5 VI 1922, Lwów – 13 VI 2006, Berlin), hokeista na lodzie (prawoskrzydłowy napastnik); grał w klubach: Lokomotiv Lwów (1940–1941), Polonia Bytom (1946–1951), Legia Warszawa (1951–1957), Piast Cieszyn (1957–1959); dziewięciokrotny reprezentant Polski (1951–1952), trener Górnika 1920 Katowice, 2 (0–2–0) medale MP: 2 m. (1962–1963), selekcjoner reprezentacji Polski w latach 1966–1969.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica Zdrój 2006.
MASTALERZ Stanisław (7 V 1895, Szarlej [ob. Piekary Śląskie] – 6 XI 1959, Katowice), pseud. Karol Gorczek, Wiktor Gans – żołnierz, członek Związku Wzajemnej Pomocy i Zjednoczenia Zawodowego Polskiego (od ok. 1908), podczas I wojny światowej żołnierz armii pruskiej na froncie zachodnim (w 1917 ciężko ranny), pracownik zakładów zbrojeniowych w Gliwicach, czynny w Związkach Wojackich i Straży Obywatelskiej dla Górnego Śląska, komendant Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska i Centrali Wychowania Fizycznego, zastępca komendanta POW G.Śl. na pow. toszecko-gliwicki, uczestnik obrony hotelu „Lomnitz” (27–28 V 1920), dowódca oddziałów w pow. toszecko-gliwickim i zabrskim w II powstaniu śląskim, Gliwickiego Pułku Piechoty im. Stefana Batorego w III powstaniu śląskim (po jego zakończeniu oficer zawodowy do 1924). W 1922 zamieszkał w Katowicach (do 1939) – członek kolegium redakcyjnego gazet: „Polak” (1924–1925) i „Polska Zachodnia” (1926–1928), działacz Związku Powstańców Śląskich (do 1934 etatowy sekretarz), organizator Oddziałów Młodzieży Powstańczej, członek Związku Obrony Kresów Zachodnich (Polskiego Związku Zachodniego), służba w Zawodowych Strażach Pożarnych (1935–1939), oficer operacyjny 23. Dywizji Piechoty (IX 1939). Od 1939 przebywał na emigracji (do 1947) – członek Towarzystwa Kooperatystów Polskich (1943–1945), absolwent kursu dla oficerów wojsk sprzymierzonych w Manchesterze (1944), oficer łącznikowy przy Naczelnym Dowództwie Wojsk Sprzymierzonych w Ludwigsburgu (1945); udzielał pomocy rodakom przebywającym w obozach w Niemczech. Był także naczelnikiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, członkiem Towarzystwa Śpiewu „Halka” w Piekarach Śląskich; opublikował pierwsze polskie przepisy gry w piłkę nożną w gliwickiej w gazecie „Sztandar Polski” (1919); pełnił funkcję wiceprezesa Śląskiego Związku Piłki Nożnej w Katowicach (1937–1939). W l. 1949–1956 odsunięty od działalności społeczno-politycznej, w tym w ruchu sportowym (pod pretekstem spreparowanych zarzutów o malwersacje w AKS Chorzów); w 1957 rehabilitowany. Autor wspomnień powstańczych. Odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari V kl., Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Krzyżem Komandorskim OOP. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym w Katowicach. Na frontonie domu przy ul. Poniatowskiego w Katowicach, gdzie mieszkał, umieszczono tablicę pamiątkową.
Encyklopedia powstań śląskich. Opole 1982; Patronowie katowickich ulic i placów. Red. U. Rzewiczok. Katowice 2013; F. Szymiczek: Masztalerz Stanisław (1895–1959). [W:] Śląski słownik biograficzny. T. 1. Katowice 1977.
MATCZYŃSKI Stefan (3 VIII 1917 – ?), automobilista. Po ukończeniu Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, a następnie Szkoły Podchorążych Piechoty, za namową kuzyna – ówczesnego wiceprezesa Automobilklubu Wielkopolskiego – wstąpił w wieku siedemnastu lat w szeregi członków nadzwyczajnych klubu. W czasie wojny uczestniczył w kampanii wrześniowej, po powrocie z niewoli osiadł w Katowicach, stając się współtwórcą Automobilklubu Śląskiego. Był wieloletnim członkiem komisji sportowej, przewodniczącym sądu koleżeńskiego, komisji odznaczeń oraz współorganizatorem pierwszego „Rajdu Wisły”. Był jednym ze współzałożycieli zespołu rzeczoznawców Polskiego Związku Motorowego w Katowicach. Przez lata, w uznaniu zasług, został uhonorowany wszystkimi odznaczeniami honorowymi Aeroklubu Śląskiego i PZM.
G. Rosiak, Dzieje Automobilklubu Śląskiego w latach 1924–2014 na tle przeobrażeń społeczno-politycznych. Katowice 2014.
MATEJCZYK Wiktor (10 XII 1884, Rozbark – 2 VII 1937, Murcki), ksiądz proboszcz parafii pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Murckach; patron tamtejszego Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej, stworzył w jego strukturach organizację sportową, która występowała w rozgrywkach o mistrzostwo Śląska w piłce nożnej i stała się zalążkiem KS Górnik Kostuchna. Pochowany w Murckach.
O duszę polską. Wystawa historyczna o działalności duchowieństwa śląskiego w XIX i XX w. A. Niesyto (red. katalogu), Muzeum Historii Katowic, 1991.
MATYSIK Andrzej (16 IV 1901, Zawodzie – ?) – sekretarz w katowickim magistracie; od 1928 członek Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej; sekretarz i skarbnik obwodu miejskiego LOPP; organizator szkolnych kół LOPP. Założył Miejskie Koło Szybowcowe w Katowicach; wyszkolił kilku szybowników związanych z obronnością kraju.
APK, zesp. Urząd Wojewódzki Śląski Wydział Ogólny, sygn. 33.
MAUER Albert, przydomek „Bubi”, (12.II 1907, Peuerbach, Austria – 18 07 1999, Bytom) – piłkarz i hokeista, zawodnik KS Pogoń Lwów (1921–1933); 14-krotny reprezentant Polski, uczestnik IO w 1932 roku w Lake Placid w hokeju na lodzie. Osiągnięcia: 1 (0–1–0) medal ME: 2 m. w hokeju na lodzie (1929); 4 (1–2–1) medale MP; 1 m. w piłce nożnej (1925) 2 m. (1929– 1930) i 3 m. (1927) w hokeju na lodzie. Po 1947 trener hokeistów w śląskich klubach, m.in. w Polonii Bytom, Starcie Katowice, Górniku Katowice, Baildonie Katowice i Chemiku Kędzierzyn; wychował wielu czołowych hokeistów, w Katowicach m.in.: braci Andrzeja i Karola Fonfarów, Mikołaja Kretka, Huberta Sitkę, Mariana Gburka, Jana Koniecznego, Jana Hampla, Gerarda Langnera, Mariana Zawadę, a w Bytomiu Janusza Syposza, Krystiana Sikorskiego, Ryszarda Mroza, Marka Stebnickiego, Mariusza Puzię, Dariusza Czerwca, Adama Golińskiego, Krzysztofa Kuźniecowa. Został odznaczony Złotą Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej” (1975), Złotą Odznaką „Za Zasługi dla Województwa Katowickiego”.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica-Zdrój 2006.
MAZEPA Tadeusz (1912 – 27 VIII 2013) – założyciel AZS Katowice (1945), honorowy członek AZS, prezes Klubu Seniora AZS Katowice (2005–2011), członek zarządu: Organizacji Środowiskowej AZS Katowice (2005–2012), Klubu Środowiskowego AZS Katowice (1995–2011, wiceprezes w l. 2001–2011); założyciel i wieloletni zawodnik sekcji hokeja na trawie i na lodzie.
www.pzht.pl/index.
MAZUR Teodor (2 II.1905, Załęże – 6.XII.1974), piłkarz – bramkarz; zawodnik KS Naprzód Załęże, Pogoni Katowice, Czarnych Lwów, Ruchu Wielkie Hajduki; występował w I lidze (w barwach Czarnych Lwów i Ruchu Wielkie Hajduki).
A. Gowarzewski, Z Dobrowolny i in.: Lwów i Wilno w ekstraklasie. Dzieje polskiego futbolu kresowego. Katowice 1997.
MÄRZ Rudolf (17 IV 1901, Wielkie Hajduki – ok. 1944) – skoczek do wody; trenował w klubach: Erster Kattowitzer Schwimmenverein (1923–1926), Towarzystwo Pływackie „23” Giszowiec-Nikiszowiec (1927–1939). Był inż. górnictwa, sztygarem kopalni „Giesche” w Janowie, działaczem koła Stowarzyszenia Polskiego Związku Inżynierów i Techników. W okresie okupacji hitlerowskiej, podejrzewany o sympatyzowanie z Polakami, został karnie przeniesiony do kopalń Zagłębia Wałbrzyskiego; zginął w wypadku górniczym. W l. 1928–1939 występował w reprezentacji Polski, m.in. na ME (1927, 1929, 1931). Osiągnięcia: 26 (21–3–2) medali MP (1926–1939) w skokach z trampoliny (1 m.: 1926, 1928–1932, 1934, 1936, mistrzostwa zimowe 1938; 2 m.: 1938, 1939, mistrzostwa zimowe 1939; 3 m.: 1927, 1935); w skokach z wieży: 1 m. (1926–1932, 1934–1939).
Słownik biograficzny ziemi pszczyńskiej. Red. A. Lysko. Pszczyna 1994; B. Tuszyński: Księga sportowców polskich ofiar II wojny światowej: 1939–1945. Warszawa 1999.
MĄCZYŃSKI Stanisław (7 VI 1913, Lwów – 18 IV 1981, Katowice) – działacz PTTK przy Hucie Baildon, przewodnik oddziału przy Domu Kultury Huty Baildon; wprowadził do programu działalności spotkania z piosenką, satyrą i humorem. Pochowany na cmentarzu w Załężu.
„Głos Baildonu” 1982, nr 2.
MECNER Krzysztof (18 VII 1962, Sławków – 14 V 2023), dziennikarz, autor wielu książek i publikacji o tematyce sportowej, między innymi encyklopedii 80 lat polskiej siatkówki, 90 lat polskiej siatkówki i Siatkówka na igrzyskach, a także kilkudziesięciu innych pozycji, m.in. z historii olimpijskiej boksu, kolarstwa, lekkoatletyki, łyżwiarstwa, narciarstwa alpejskiego, narciarstwa klasycznego, piłki nożnej, szermierki, zapasów oraz mistrzostw świata, Europy i historii sportu w poszczególnych okresach dziejowych. Razem z Grzegorzem Wagnerem napisał biografię Huberta Wagnera pt. Kat. W katalogach bibliotecznych (przede wszystkim AWF Katowice) znajdują się 73 jego publikacje. Pochowany został na cmentarzu w Sławkowie.
https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/krzysztof-mecner-zmarl-dziennikarz-siatkowka; https://www.press.pl/tresc/76560,zmarl-krzysztof-mecner_-wieloletni-dziennikarz-sportowy-katowickiego-_sportu; https://sport.tvp.pl/69842346/krzysztof-mecner-nie-zyje-znawca-i-pasjonat-siatkowki
MEHLICH Ronald (26 IX 1969, Strzelce Opolskie – 26 XII 2023, Strzelce Opolskie), lekkoatleta, płotkarz, zawodnik AZS AWF Katowice, wielokrotny reprezentant Polski w imprezach międzynarodowych. Startował na Uniwersjadzie: (1993, 1995, 1997), HMŚ (1992, 1997), ME (1998) oraz MŚ (1997); zdobył 7 (3–1–3) medali MP w lekkoatletyce: 1 m. (1994, 1995, 1997), 2 m. (1998), 3 m. (1993, 1996, 2000), 3 (2–1–0) medale HMP: 1 m. w biegu na 60 m ppł (1997, 1998), 2 m. (1993). Był pracownikiem katowickiej Akademii Wychowania Fizycznego, doktorem, autorem publikacji naukowych dotyczących lekkoatletyki.
https://www.polsatsport.pl/wiadomosc/2023-12-27/zmarl-zasluzony-polski-lekkoatleta-piec-razy-byl-mistrzem-kraju/
MICHAELIS Bruno (XIX w.) – nauczyciel wychowania fizycznego w Städtischen Gymnasium i założyciel ochotniczej straży pożarnej w Katowicach; odpowiedzialny za realizację programu wychowania fizycznego w Altes Turn Verein Kattowitz.
A. Steuer: Ruch sportowy w województwie śląskim 1922–1939. Opole 2008.
MICHNIEWSKI Stanisław (13 IV 1900 – 13 II 1964) – działacz sportowy i społeczno-polityczny; wieloletni prezes Aeroklubu Śląskiego, członek Zarządu Głównego Aeroklubu PRL w Warszawie (przewodniczący Rady Modelarstwa Lotniczego); radny MRN i przewodniczący Frontu Jedności Narodu w Katowicach. Odznaczony Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Odznaką „Zasłużony dla Województwa Katowickiego”.
„Dziennik Zachodni” 1964, nr 39.
MIEDNIAK Władysław (18 VI 1879, Kraków – 1963, Katowice) – pedagog, twórca polskiego szkolnictwa zawodowego w Katowicach w okresie międzywojennym; działacz turystyczny aktywny w Lidze Popierania Turystyki, autor opracowań dotyczących wykorzystania Górnego Śląska dla rozwoju turystyki; członek ruchu oporu; po II wojnie światowej nauczyciel matematyki w Śląskich Technicznych Zakładach Naukowych.
A. Steuer: Kalendarium dziejów Katowic. Katowice 2001.
MIELESZCZUK Kazimierz (ur. 25 XII 1939, Kosowo Poleskie – 17 I 2021, Chorzów), piłkarz ręczny, mistrz i reprezentant Polski (1960–1968), uczestnik MŚ w odmianie 11-osobowej (1966), 7-osobowej (1967); w odmianie 7-os. w 51 spotkaniach zdobył 94 bramki, w odmianie 11-os. w 10 spotkaniach zdobył 5 bramek (1962–1966) W 1985 roku został wybrany do „siódemki" 40-lecia polskiej piłki ręcznej. Absolwent Technikum Wychowania Fizycznego w Katowicach; zawodnik Górnika Trzebinia, AZS Katowice (1957–1967), Pogoni Zabrze (1967–1968). Osiągnięcia: 1 (0–1–0) medal MP zespołów 11-os. (1968). 5 (1–1–3) medali w odmianie 7-os.: 1 m. (1964), 2 m. (1963), 3 m. (1960, 1961, 1962). W 2001 roku otrzymał Diamentową Odznakę Związku Piłki Ręcznej w Polsce, w 2018 Odznakę Diamentową z Wieńcem „Za Zasługi dla Piłki Ręcznej”.
„Sport” 2021, nr 13.
MIELNIK Ryszard (16 V 1924, Lwów – 17 IX 2000, Chorzów) – inż., działacz turystyczny, uczestnik ruchu oporu (Pogotowie Harcerskie – 1939, Szare Szeregi, żołnierz Armii Krajowej). Od 1960 członek Komisji Turystyki Kolarskiej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Katowicach i jej przewodniczący (1964), wiceprzewodniczący Komisji Turystyki Kolarskiej Zarządu Głównego PTTK (1977–1981). Współorganizator międzynarodowych imprez kolarskich AIT-PTTK (1959, 1964, 1971, 1977, 1986), wykładowca na kursach turystyki kolarskiej dla przewodników; przewodnik turystyki kolarskiej, beskidzki instruktor krajoznawstwa, Strażnik Ochrony Przyrody, od 1979 członek honorowy PTTK. Współautor Vademecum turysty kolarza. W l. 80. XX w. był pracownikiem Muzeum Historii Katowic, organizatorem nieistniejącego Działu Hutnictwa. Odznaczony: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych Armii Krajowej, odznaką Zasłużony Działacz Turystyki.
Archiwum Zakładowe MHK, akta osobowe; http://krajoznawca.org/rocznicowo-o-ryszardzie-mielniku.
MITWERANDU Robert (27 II 1970, Chorzów–7 V 2000, Katowice), pierwszy w dziejach śląskiej piłki nożnej czarnoskóry piłkarz (jego ojciec pochodził z Zimbabwe) w polskiej ekstraklasie i reprezentacji Polski (juniorów), zawodnik GKS Katowice, MK Górnik Katowice, Naprzodu Rydułtowy, KS Myszków, Rakowa Częstochowa; osiągnięcia: 2 (0–1–1) medale MP w piłce nożnej – 2 m. (1989), 3 m. (1990). Pochowany na cmentarzu w Dąbrówce Małej.
https://www.90minut.pl/kariera.php?id=1377
MŁYNAREK Edmund (10 XI 1926, Katowice – po 1977, Załęże) – absolwent Śląskich Zakładów Naukowo-Technicznych, żołnierz Armii Krajowej, zawodnik i trener siatkówki, kierownik sekcji siatkówki w KS „Baildon” Katowice.
APK, zesp. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Katowice Wojewódzki Komitet Kultury Fizycznej, sygn. 167; „Głos Baildonu” 1977, nr 1.
MOCZKO Alojzy (17 VI 1913, Ciasna k. Olesna – 22 II 1983, Katowice) – bokser, zawodnik TG „Sokół” II Katowice, Policyjnego Klubu Sportowego Katowice, „Syreny” Warszawa, działacz sportowy w Wojewódzkim Milicyjnym Klubie Sportowym Katowice (1945–1949). Walczył w Powstaniu Warszawskim. Aktywnie uczestniczył w procesie odbudowy boksu w województwie śląsko-dąbrowskim, rekrutując bezdomnych pięściarzy ze zrujnowanej Warszawy (zob. m.in. ►Aleksander Grądkowski, ►Antoni Komuda). Brat ►Konstantego Moczko i ►Wiktora Moczko.
Materiały w zbiorach MHK.
MOCZKO Konstanty (15 II 1906, Ciasna k. Olesna – 30 VII 1957, Katowice) – powstaniec śląski, zapaśnik (w wadze muszej), członek TG „Sokół” II Katowice, 4-krotny reprezentant Polski w l. 1927–1929 (m.in. uczestnik ME 1927). Osiągnięcia: 4 medale MP (2–1–1) – 1 m. (1927–1928), 2 m. (1925), 3 m. (1926). Zginął w wypadku budowlanym na rusztowaniach Katedry Chrystusa Króla w Katowicach. Pochowany na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza w Katowicach. Brat ►Alojzego Moczko i ►Wiktora Moczko.
A. Steuer: Dzieje ciężkiej atletyki na Górnym Śląsku (1878–1945). Katowice 1986.
MOCZKO Franciszek (22 I 1910 – [?]) – piłkarz KS „Dąb” Katowice (1924–1937), „Fablok” Chrzanów; w 1936 występował w I lidze. Spokrewniony z ►Alojzym Moczko, ►Konstantym Moczko, ►Teodorem Moczko.
A. Gowarzewski [i in.]: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii. T. 1: Ludzie: 1918–1939. Dokumentacja B.L. Szmel. Katowice 2017.
MOCZKO Wiktor (1907, Ciasna k. Olesna – 3 VIII 1937, Katowice) – bokser, uchodźca po plebiscycie na Górnym Śląsku, zawodnik TG „Sokół” II Katowice (1925–1930), Bokserskiego Klubu Sportowego Katowice (1931), Policyjnego Klubu Sportowego Katowice (1932–1936). 5-krotnie reprezentował Polskę (1929–1931) w wadze muszej i koguciej, odnosząc 3 zwycięstwa i 2 porażki. Osiągnięcia: 7 (5–1–1) medali MP – 1 m. w wadze muszej (1926–1931), 2 m. w wadze muszej (1932), 3 m. w wadze koguciej (1934). W powszechnej opinii był najlepszym pięściarzem wagi muszej w II poł. l. 20. XX w. w Polsce. Popełnił samobójstwo. Pochowany na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza. Brat ►Alojzego Moczko i ►Konstantego Moczko.
P. Osmólski: Leksykon boksu. Warszawa 1989.
MOLL Herman, ([?] – przed 1945) – hokeista na lodzie, członek KS „Polonia” Janów; działacz ruchu oporu; zginął w Moabicie.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica-Zdrój 2006.
MUSIOŁ Augustyn (30 I 1892, Nowe Bojszowy – 2 I 1970, Katowice-Szopienice) – pionier podnoszenia ciężarów w woj. śląskim; powstaniec śląski, policjant. Od 1907 trenował w Towarzystwie Ciężkoatletycznym „Roland”, w 1920 Towarzystwie Ciężkoatletycznym „Biały Orzeł” Szopienice. Brał udział w tworzeniu polskich struktur policyjnych jako funkcjonariusz APO i Straży Obywatelskiej; walczył w III powstaniu ślaskim, a po jego zakończeniu pracował w Policji Państwowej Województwa Śląskiego i od 1928 w Policyjnym Klubie Sportowym w Katowicach. W 1938 przeniesiony na Zaolzie, został komendantem posterunku w Ropiczce; w l. 1945–1946 był radnym frakcji polskiej w Miejskiej Radzie Narodowej w Czeskim Cieszynie. Od 1949 zaangażował się w odbudowę podnoszenia ciężarów w HKS Szopienice; wychowawca wielu sztangistów (m.in. reprezentanta Polski ►Czesława Białasa). Osiągnięcia: 1 (1–0–0) medal MP – 1 m. w wadze średniej w podnoszeniu ciężarów (1925).
A. Steuer: Musioł Augustyn (1890–1970). W: Słownik biograficzny ziemi pszczyńskiej. Red. A. Lysko. Pszczyna 1994.
MUSIOŁ Paweł (6 IX 1941 – 7 IX 2021), trener lekkoatletyczny, specjalista od konkurencji rzutowych, absolwent Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu (1978), po ukończeniu studiów pracował jako nauczyciel wychowania fizycznego w szkołach podstawowych w Mysłowicach i Katowicach, od 1968 roku instruktor, a następnie trener II klasy (do 2015), szkoleniowiec w kilku śląskich klubach: KS Kolejarz Katowice, Górnik 09 Mysłowice, Piast Gliwice, Pogoń Ruda Śląska oraz MKS MOS Płomień Sosnowiec; pochowany na cmentarzu w Mysłowicach.
https://szla.pl/zmarl-pawel-musiol/