J

 

JAJOR, przydomek, zob. Andrzej ►Popowicz.

JAJSZCZOK Janina zob. ►Leszczyna-Jajszczok-Nagórska Janina

JANA (pseud.) zob. ►Jankowski Edward

JANECZKO Eryk (16 I 1913, Katowice – 17 XI 1974, Katowice) – działacz sportowy. Od 1925 członek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” Bogucice, w l. 1929–1933 piłkarz nożny KS „20” Bogucice; od 1946 prowadził działalność sportową w KS „Słowian” Zawodzie. Od 1967 działał w Śląskim Związku Piłki Ręcznej (wiceprezes Wydziału Gier i Dyscypliny). Odznaczony Srebrną Honorową Odznaką Związku Piłki Ręcznej w Polsce, Srebrną Honorową Odznaką Śląskiego Związku Piłki Ręcznej. Mieszkał na Osiedlu Paderewskiego.
APK, zesp. Wojewódzki Komitet Kultury Fizycznej w Katowicach, spis 1, sygn. 1370; pismo USC Katowice z 20 X 2017 w MHK.

JANIA (pseud.) zob. ►Janikowski Jerzy Zdzisław

JANIK Antoni (właśc. Werner) (15 IV 1920, Zabrze – 7 VIII 2003, Wormacja) – piłkarz; zawodnik AKS Chorzów, KS „Pogoń” Katowice; 7 razy wystąpił w reprezentacji Polski (1947–1948). Po zakończeniu kariery sportowej jako trener prowadził drużyny: AKS Chorzów, „Budowlani” Rogoźnik, „09” Mysłowice, „Górnik” Kostuchna, „27” Orzegów „Stal” Zabrze, „Górnik” Zabrze.
A. Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. T. 3: Ludzie. 1945–1962. Katowice 2017.

JANIKOWSKI Jerzy Zdzisław (13 IV 1952, Dąbrowa Górnicza – 21 XII 2006, Katowice), pseud. Jania – szermierz szpadzista, Mistrz Sportu, zawodnik Międzyszkolnego Klubu Sportowego (?–1966) i GKS Katowice (1966–1986). Jego trenerami byli: Józef Wiercioch , Sylwia Julito, ►Adolf Czypionka i Mikołaj Pomarnacki. Reprezentant Polski na IO w Monachium (1972) i Montrealu (1976). W 1972 wywalczył w Madrycie tytuł wicemistrza świata juniorów w szpadzie; w 1974 w Grenoble był finalistą mistrzostw świata seniorów. Osiągnięcia: 14 medali, w tym 4 (3–0–1) w indywidualnych MP –1 m. (1977, 1981, 1983), 3 m. (1972) oraz 10 (2–4–4) drużynowych MP – 1 m. (1974, 1976), 2 m. (1971, 1978, 1980, 1984), 3 m. (1972, 1973, 1983, 1986). Od 1990 trener i wychowawca młodzieży, sędzia sportowy. Odznaczony medalem „Za Zasługi dla rozwoju polskiej szermierki” i złotym medalem „Za Zasługi dla polskiego ruchu olimpijskiego” (15 V 2002). Zginął tragicznie.
H. Marzec: Historia medalami pisana: 75 lat śląskiej szermierki. Katowice 2002; B. Tuszyński, H. Kurzyński: Od Chamonix i Paryża do Vancouver. Leksykon olimpijczyków polskich 1924–2010. Warszawa 2010.

JANKOW zob. ►Szmechta Józef

jankowski-edward

JANKOWSKI Edward (9 I 1930, Katowice-Bogucice – 19 III 1987, Rybnik), pseud. Jana – piłkarz (środkowy napastnik), trener. Związany był z klubami: Erster Fußball Club Katowice (1942–1943), Turn- und Sportverein (1944–1945), „Górnik 1920” Katowice (1945–1950), „Gwardia” Warszawa (1950–1951), Centralny Wojskowy Klub Sportowy Warszawa (1951–1953), „Górnik” Radlin (1953–1954), „Górnik” Zabrze (1954–1962), „Polonia” Melbourne (1962–1964), ROW Rybnik (1965–1969). 11 razy wystąpił w reprezentacji Polski w piłce nożnej (1951–1962). Osiągnięcia: 7 (3–2–2) medali MP – 1 m. (1957, 1959, 1961); 2 m. (1955, 1962), 3 m. (1958, 1960). Pochowany na Cmentarzu w Rybniku-Chwałowicach.
A. Gowarzewski, J. Waloszek, W. Głyk i in.: Górnik Zabrze: 50 lat prawdziwej historii (1948–1998) [50 years of the true history of Górnik: the jubilee book]. Katowice 1998; informacja mailowa Mariusza Mazurkiewicza z Dąbrowy Górniczej z 8 V 2019.

JANKOWSKI Janusz (22 X 1955 – 6 IX 1991), Katowice, szermierz, szablista, zawodnik MKS Pałac Młodzieży Katowice, KS Baildon Katowice, trener, pod koniec lat 80. XX w. organizował szkółkę szablową przy KS Baildon; jego wychowankami byli m.in. Leszek Gajda i Wojciech Strzała; zginął potrącony przez samochód.

JANKOWSKI Jerzy (4 VII 1920, Będzin – 21 V 1987, [?]) – motocyklista, żużlowiec, automobilista, zawodnik Klubu Motocyklowego Dąbrowa Górnicza, „Pogoni” Katowice (1946), „Polonii” Bytom, „Legii” Warszawa, Automobilklubu Warszawskiego; w l. 1947–1964 reprezentant Polski. Był konstruktorem w Kieleckich Zakładach Wyrobów Metalowych i Warszawskiej Fabryce Motocykli. Osiągnięcia sportowe: pierwszy polski zwycięzca „Sześciodniówki Motocyklowej” (1947); 10 (10–0–0) medali MP (1950–1953): rajdy szosowo-terenowe kl. 250 ccm, wyścigi szosowe kl.: 125, 250, 350 ccm; wyścigi samochodowe – Formuła 3, kl. 750 i 3300 ccm (1958–1966), mistrz Krajów Demokracji Ludowych (1964); autor 23 konstrukcji, 19 opatentowanych wynalazków.
40 lat w służbie motoryzacji: historia Polskiego Związku Motorowego. Warszawa 1991.

JANOTA Wojciech (29 VIII 1947, Chorzów – 2.V.2021), literat, pracownik redakcji Wydawnictwa „Śląsk”, kierownik Pracowni Śląskiej w Bibliotece Śląskiej w Katowicach, autor książki pt. Katowice między wojnami; przewodnik beskidzki od 1969 r., członek Studenckiego Koła Przewodników Beskidzkich i Akademickiego Kola Turystycznego „Gronie”.
https://skpb.org/2021/05/04/zmarl-wojciech-janota/; inskrypcja nagrobkowa na cmentarzu św. św. Piotra i Pawła przy ul. Sienkiewicza w Katowicach.

JANOWSKI Bronisław (22 XII 1897, Mysłowice – 1960, Wiedeń) – powstaniec śląski, członek Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, działacz sportowy. Pełnił funkcję prezesa Śląskiego Związku Hokeja na Lodzie (II poł. l. 30. XX w.) i wiceprezesa Polskiego Związku Hokeja na Lodzie (1936–1937); był kierownikiem reprezentacji Polski na MŚ w 1937. W okresie II wojny światowej uczestniczył w walkach na Bliskim Wschodzie i w kampanii afrykańskiej.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Warszawa 2006.

JANUSZKIEWICZ Jan (24 VI 1922, Mysłowice – 2000, Katowice) – hokeista na lodzie, zawodnik: „09” Mysłowice (1937–1939, 1945–1951), „Górnika” Janów (1951–1954); trener w klubach: „Górnik” Mysłowice (1950–1952), „Gwardia” Katowice (1952–1954), „Lechia” Mysłowice (1955–1960), „Górnik” Katowice (1961–1963). Osiągnięcia: 3 (0–1–2) medale MP – 2 m. (1952), 3 m. (1953, 1954) w hokeju na lodzie.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica-Zdrój 2006.

JANY Gerard (4 VI 1912–1 IV 1992), działacz sportowy; od 1954 roku pracownik Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej; kierownik działu sportowego społecznej sekcji koszykówki, siatkówki i piłki ręcznej (1954) oraz społecznej sekcji piłki ręcznej WKKF (1956), pierwszy prezes utworzonego w 1957 roku Śląskiego Okręgowego Związku Piłki Ręcznej; pochowany na cmentarzu w Bogucicach.
H. Marzec: Piłka ręczna na Śląsku. Katowice 2002; inskrypcja nagrobkowa na cmentarzu w Bogucicach.

JARCZYK Henryk (16 XII 1889, Podlesie –1949) – lekarz, powstaniec śląski, działacz społeczny, członek Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Od 1918 przebywał w Szopienicach, przyczynił się do reaktywowania miejscowego gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”; w 1920 przewodniczący Polskiego Komisariatu Plebiscytowego na miasto i pow. katowicki (pobity i aresztowany przez bojówki niemieckie). Od 1922 praktykował jako lekarz w Katowicach.

JARCZYK Paweł Andrzej (30 XI 1890, Królewska Huta – 20 XII 1962), działacz sportowy; uczestnik I wojny światowej, od 1916 roku w niewoli francuskiej, gdzie wstąpił do gniazda „Sokoła” na uchodźstwie; żołnierz armii Hallera we Francji; od 1920 pracownik wydziału wychowania fizycznego Polskiego Komisariatu Plebiscytowego, uczestnik powstań śląskich, zorganizował urząd ds. żołnierzy-Górnoślązaków powracających z Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. W 1922 roku aktywny członek I wydziału Dzielnicy, a od 1923 zastępca naczelnika Dzielnicy Śląskiej Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (do 1928), od 1930 działacz Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, Związku Powstańców Śląskich, Oddziału Młodzieży Powstańczej, uczestnik wojny obronnej Polski w 1939 roku, pracownik katowickiego magistratu. Odznaczony został Krzyżem Walecznych, Śląską Wstęgą Waleczności i Zasług. Pochowano go na cmentarzu przy ul. Gliwickiej.
M. Ponczek: Jarczyk Paweł Andrzej (1890–1962). „Wychowanie Fizyczne i Sport” 1990, nr 3.

jarecki-henryk

JARECKI Henryk (ur. 1919), pseud. Fabian – uprawiał hokej na lodzie (napastnik skrzydłowy), zawodnik KS „Dąb” Katowice (1937–1939), 5-krotny reprezentant Polski, uczestnik MŚ (1939). Osiągnięcia: 1 (1–0–0) medal MP – 1 m. (1939). Podczas II wojny światowej pilot Luftwaffe.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica-Zdrój 2006; https://internationalhockey.fandom.com/wiki/Henryk_Jarecki

JARECKI Jurand (4 X 1931, Kraków – 13 III 2024, Katowice), narciarz wodny, członek Klubu Sportów Wodnych Hutnik Dąbrowa Górnicza; jeden z pionierów skoków na nartach wodnych; uprawiał też narciarstwo śniegowe. Architekt, przedstawiciel modernizmu, którego prace wpłynęły na obecny kształt urbanistyczny Katowic, ikona funkcjonalizmu w Polsce.
Z dziejów Polskiego Związku Motorowodnego, pod red B. Woltmanna. Warszawa 2007.

JARECKI Stanisław (10 IX 1905, Zaborów – 1 I 1977, Katowice) – działacz sportowy. Był założycielem Kasy Chorych w Katowicach (1945), prezesem Związku Piłki Ręcznej w Polsce (1961–1964), uczestnikiem III Kongresu International Handball Federation w Madrycie, wiceprzewodniczącym Społecznej Sekcji Piłki Ręcznej Głównego Komitetu Kultury Fizycznej (1955–1957), przewodniczącym Społecznej Sekcji Piłki Ręcznej Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej w Katowicach (1953–1955) i Śląskiego Okręgowego Związku Piłki Ręcznej (1958–1961), zasłużonym działaczem klubu „Sparta” Katowice; autorem 2 części historii piłki ręcznej na Śląsku (t. 1 – 1972, t. 2 – 1973). Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1970).
W. Zieleśkiewicz: 90 lat polskiej piłki ręcznej. Warszawa 2008.

JARGOŃ Maciej (21 I 1880, Syrynia – 1955) – działacz niepodległościowy w Podlesiu, powstaniec śląski (uczestnik bitwy pod Górą św. Anny), współorganizator Związku Strzeleckiego w Podlesiu, pierwszy prezes KS „Podlesianka 38”, członek Armii Krajowej.
A. Steuer: Kalendarium dziejów Katowic. Katowice 2001.

JASIŃSKI Krzysztof (10 I 1976, Warszawa [?] – 13 IX 2010, Włocławek) – piłkarz, specjalista futsalu (nazywany ikoną polskiego futsalu). Trenował m.in. w klubach: „09” Mysłowice (piłka nożna), „Cleraex” Chorzów, „Jango” Katowice; wystąpił w reprezentacji Polski na ME w 2000. Zginął w wyniku ran odniesionych w wypadku samochodowym w okolicy Aleksandrowa Kujawskiego (wracając z meczu, w którym strzelił kolejne bramki).

JASIŃSKI Tomasz (29 XII 1916, Bielsko – 23 III 1998, Wrocław), hokeista, olimpijczyk, zawodnik lwowskich klubów Czarnych i Spartaka, Wisły Kraków, Stali Katowice, KTH Krynica i Baildonu Katowice; 16-krotny reprezentant Polski (4 bramki); uczestnik IO 1948; 1 (1–0–0) medal MP: 1 m. (1935). Został pochowany na Cmentarzu Grabiszyńskim we Wrocławiu.
W. Zieleśkiewicz: Historia polskiego hokeja. Krynica Zdrój 2006.

JASZCZUR (pseud.) zob. ►Kuczmik Marcin

JAŚKIEWICZ Stefan (25 I 1894 – ok. 1954) – kpt artylerii (I Pułk Artylerii Górskiej), weteran wojny polsko-bolszewickiej 1920, urzędnik państwowy, naczelnik Wydziału Bezpieczeństwa Urzędu Wojewódzkiego Śląskiego w Katowicach. Jako prezes Towarzystwa Pływackiego „23” Giszowiec-Nikiszowiec zaangażował do pracy w tym klubie węgierskiego trenera Ferenca Raykiego z Budapesztu, wybitnego specjalistę waterpolo (wcześniej miał trenować Erster Schwimmverein 1912 Katowice), czym przyczynił się do przełamania hegemonii niemieckiego klubu w piłce wodnej w Polsce. W 1954 jego akta znajdujące się w Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach zostały zabezpieczone przez Służbę Bezpieczeństwa.
A. Steuer: Ruch sportowy w województwie śląskim w latach 1922–1939. Opole 2008.

JERZY Władysław (20 IX 1901, Drawsko – 14 II 1957) – działacz, instruktor szermierczy, uczestnik powstania wielkopolskiego; od 1922 żołnierz 73. Pułku Piechoty w Katowicach; w l. 1925–1926 uczestnik kursu szermierczego Centralnej Szkoły Gimnastyki i Sportów w Poznaniu. Był założycielem sekcji szermierki: TG „Sokół” Bogucice (1927–1929), TG „Sokół” Chorzów (Stary) (1928–1933), Kolejowego Przysposobienia Wojskowego w Katowicach (1934–1939); pracował jako instruktor szermierki w Okręgowym Ośrodku Wychowania Fizycznego w Katowicach (od 1930). W 1945 współpracował przy reaktywowaniu struktur szermierczych na Śląsku i Polsce. W 1949 założył sekcję szermierczą w KS „Kolejarz” Katowice. Od grudnia 1951 udzielał się w Radzie Trenerów Zrzeszenia Sportowego „Kolejarz”, a w l. 1954–1956 w Zrzeszeniu Sportowym „Start” Katowice (instruktor).
A. Steuer: Jerzy Władysław. [W:] Chorzowski słownik biograficzny. Edycja nowa. Red. Z. Kapała. T. 3. Chorzów 2011.

jeziorski-jozef-jerzy

JEZIORSKI Józef Jerzy (13 II 1893, Strzelce Opolskie – po 1939) – działacz społeczny, policjant, zastępca Komendanta Głównego Policji Państwowej Województwa Śląskiego (1928–1939), oficer Wojska Polskiego, uczestnik I wojny światowej, jeden z twórców Policji Plebiscytowej Górnego Śląska – dowódca sotni w Opolu (1920) i w Katowicach (1921–1922), w III powstaniu śląskim dowódca jazdy w Grupie Północ, w Policji Państwowej Województwa Śląskiego (1922–1939) sprawował funkcję komendanta powiatu katowickiego i podinspektora policji, był wieloletnim członkiem komisji dyscyplinarnych dla oficerów i funkcjonariuszy niżej rangi. Pełnił funkcję prezesa Zarządu Okręgowego Związku Oficerów Rezerwy w Katowicach (1938–1939) i Śląskiego Związku Bokserskiego (1933–1936), redagował „Kalendarzyk Policji Województwa Śląskiego”. Wojenne oraz powojenne losy Jeziorskiego nie są znane. W zbiorach MHK zachował się jego portret autorstwa Józefa Kidonia.
A. Steuer: Koncepcje organizacyjne w sporcie katowickim na przykładzie dziejów Policyjnego Klubu Sportowego w Katowicach w latach 1924–1939. [W:] „Kronika Katowic”. T. 6. Katowice 1996; Czy wiesz kto to jest? Red. S. Łoza. Warszawa 1983.

jedrysek-jan

JĘDRYSEK Jan (Jędrysik, Jendryschik) (22 IV 1921, Nikiszowiec – V1940, Narwik) – pływak, skoczek do wody, waterpolista. Trenował w Towarzystwie Pływackim „23” Giszowiec-Nikiszowiec (1933–1939). W l. 1938–1939 reprezentant Polski, wytypowany do kadry narodowej na IO w 1940. Osiągnięcia: 16 (12–3–1) medali MP, w tym: 2 (2–0–0) medale w piłce wodnej (1938–1939); 11 (10–1–0) medali w pływaniu (1938–1939) – 1 m. na 100 m stylem dowolnym (1938), na 400 m stylem dowolnym (1938, zimowe 1938, 1939), na 1500 m stylem dowolnym (1938, zimowe 1939), wyścig długodystansowy w rzece na 5 km (1938), 2 m. na 100 m stylem dowolnym (1939); 3 (0–2–1) medale w skokach do wody (1934–1937) – 2 m. wieża (1934, 1937), 3 m. trampolina (1934). Pobił rekordy Polski: do 5,13,5 na 400 m stylem dowolnym (1938); do 11,16,0 na 800 m stylem dowolnym (1939); do 21,13,8 na 1500 m stylem dowolnym (1939). Wcielony do Kriegsmarine, poległ w wyniku działań wojennych.
A. Steuer: Jędrysek Jan (1921–1940). W: Słownik biograficzny ziemi pszczyńskiej. Red. A. Lysko. Pszczyna 1994; B. Tuszyński: Księga sportowców polskich ofiar II wojny światowej: 1939–1945. Warszawa 1999; http://www. giszowiec. Info/pl/?Co = sportowcy&kto=jedrysik.

jedrzejowska-jadwiga

JĘDRZEJOWSKA Jadwiga, po mężu Galert (15 X 1912, Kraków – 28 II 1980, Katowice) – tenisistka; zawodniczka klubów: AZS Kraków, „Legia” Warszawa, „Partyzant” Bydgoszcz, po 1945 – „Pogoń” i „Baildon” Katowice. Osiągnięcia: finalistka Wimbledonu w grze pojedynczej (1937), mistrzostw USA w grze pojedynczej (1937), mistrzostw Francji w grze pojedynczej (1939), zwyciężczyni mistrzostw Francji w grze podwójnej w parze z Simone Mathieu (1939), wielokrotna mistrzyni Polski. W l. 1927–1966 zdobyła 65 tytułów mistrzyni kraju (w singlu, deblu i mikście); 28 razy triumfowała w międzynarodowych mistrzostwach Polski. Jej przewaga nad krajowymi rywalkami była tak duża, że w 1938 związek tenisowy przyznał jej tytuł mistrzyni Polski bez gry. W okresie powojennym jedyny raz wystąpiła w finale turnieju wielkoszlemowego w 1947 – na mistrzostwach Francji w grze mieszanej w parze z Rumunem Cristeą Caralilisem. Poza turniejami wielkoszlemowymi odnosiła sukcesy także w imprezach niższej rangi. W grze pojedynczej wygrywała m.in. mistrzostwa Londynu, międzynarodowe mistrzostwa Węgier, Austrii, Irlandii Północnej, Walii. Wygrała również prestiżowe międzynarodowe mistrzostwa Włoch w Rzymie w grze mieszanej, występując w parze ze słynnym australijskim tenisistą i trenerem Harry Hopmanem. W rankingu światowym była klasyfikowana w 1936 na 6. miejscu, w latach 1937–1939 na 5. miejscu. Grała sprzętem firmy Slazenger. Nazywana popularnie za granicą „Jed” lub „Ja-Ja”; była m.in. partnerką mikstową króla Szwecji Gustawa V. W 1936 i 1937 triumfowała w Plebiscycie „Przeglądu Sportowego”; w 1937 była laureatką Wielkiej Honorowej Nagrody Sportowej; została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (dwukrotnie) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski; otrzymała pierwszy w PRL tytuł „Zasłużona Mistrzyni Sportu”. W 1955 ukazały się jej wspomnienia Urodziłam się na korcie. Pochowana na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
A. Fąfara: Cały ten tenis. Encyklopedia. Ożarów Mazowiecki 2016.

JOLLY zob. ►Schwaen Georg

JOLO zob. ►Görlitz Józef

JONSZTA Henryk (7 V 1901, Sucha Średnia na Zaolziu – 28 X 1992, Katowice) – działacz sportowy i ruchu oporu; rzemieślnik. Był członkiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Suchej Średniej, Związku Polskiej Młodzieży Ewangelickiej przy Parafii Zmartwychwstania Pańskiego w Katowicach (koniec l. 20 XX w.), Śląskiego Klubu Narciarskiego w Katowicach, Klubu Tenisowego „Pogoń” Katowice (1933–1939), jednym z organizatorów konspiracyjnego Związku Odwetu. W 1938 zaangażował się w organizację meczu tenisowego Polska – Dania o Puchar Davisa na kortach katowickich oraz mistrzostw Polski w tenisie. Po 1945 aktywnie uczestniczył w odbudowie sportu tenisowego w Katowicach, działał w sekcji tenisowej KS „Pogoń” Katowice (1945–1948), Kole Sportowym „Stal” (1949–1956), a następnie KS „Baildon” Katowice i KS „Start” Katowice. Został kapitanem związkowym Polskiego Związku Tenisowego, członkiem Zarządu Głównego (1945–1950) i wiceprezesem Polskiego Związku Tenisowego (1948), którego był jednym z współzałożycieli. Pracował w zarządzie Śląskiego Związku Tenisowego (1945). Był kierownikiem szkółki tenisowej, fundatorem nagrody turnieju tenisowego jego imienia dla młodzików (1955). Politycznie związał się z Stronnictwem Demokratycznym. Podczas pobytu w Pradze (1945) odkrył rewizjonistyczne czeskie mapy, na których granica polsko-czechosłowacka na Górnym Śląsku został przesunięta pod Bytom, o czym poinformował polski MSZ.
A. Steuer: Z dziejów katowickich klubów sportowych – Pogoń Katowice 1920–1949. W: „Kronika Katowic”. T. 11. Katowice 2010; A. Steuer: Jonszta Henryk. W: Leksykon Polaków w Republice Czeskiej i Republice Słowackiej. Red. Z. Jasiński, B. Cimała. T. 2. Opole 2013; R. Hanke: Słownik demokratów śląskich. Biogramy działaczy Klubów Demokratycznych i Stronnictwa Demokratycznego na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim z lat 1937–1975. Katowice 1988.

JOSCHKE Ernest (4 III 1907, Katowice – 31 V 1976, Rostrevor, Australia), piłkarz (obrońca, pomocnik, napastnik), zawodnik Preuβen Katowice, 1.FC Katowice (1922–1929, 1931–1938, Legii Warszawa (1930); osiągnięcia: 1 (0–1–0) medal MP (1927), I liga (1927–1929); w czasie okupacji dorywczo prowadził treningi w 1.FC Katowice, po wojnie wyjechał do Niemiec, a w latach 50. do Australii, gdzie był trenerem Polonii Melbourne (od 1956), z którą dwukrotnie zdobył mistrzostwo kraju (1957 i 1958). Mylono go z Gerardem Joschke, działaczem hitlerowskim z Katowic.
A. Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. 100 lat prawdziwej historii, t. 1: Ludzie: 1918–1939. Katowice 2017; https://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Joschke.

JULITO-KOZŁOWSKA (Gembalczyk) Sylwia (28 III 1929, Świętochłowice – 14 XII 2012 w Niemczech), florecistka, trenerka, zawodniczka katowickich klubów: Górnika (1955–1963) i GKS (1964–1968); olimpijka (1960), uczestniczka MŚ (1957, 1959); zdobywczyni 16 medali MP − 1 m we florecie indyw. (1957–1959, 1962), druż. (1957–1960, 1962–1966, 1968); 2 m indyw. (1961), 3 m indyw. (1955); nauczycielka szermierki w MKS Pałac Młodzieży Katowice; odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi.
https://olimpijski.pl/olimpijczycy/julita-gembalczyk-kozlowska-sylwia-maria/

junger-jan

JUNGER Jan Tadeusz (19 II 1939, Giszowiec – 17 X 2005, Katowice) – taternik, alpinista, andynista. Ukończył technikum budowlane w Bytomiu i Wydział Górniczy Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Pracował w Przedsiębiorstwie Robót Górniczych w Katowicach. Był członkiem Klubu Wysokogórskiego w Katowicach. W Tatrach był autorem nowej drogi na południowej ścianie Ciężkiej Turni (1964) oraz „Okapów Jungera” na zachodniej ścianie Kościelca (1967). Następnie wspinał się w Alpach (Fleischbank, Mont Blanc) oraz Dolomitach Belluńskich (nowe ekstremalne drogi na Monte Schiara, Gran Diedro i Cima del Burel. W 1971 był uczestnikiem wyprawy w Andy Peruwiańskie (Cordillera Raura, Cordillera Blanca), dokonał wejść na Canevaro (5322 m n.p.m. – pierwsze wejście północną granią), Mata Paloma Norte (5307 m n.p.m. – pierwsze wejście środkiem północnej ściany), Chopicalqui (6354 m n.p.m.) oraz Chachani (6057 m n.p.m.). Zmarł po długiej chorobie, pochowany na cmentarzu w Giszowcu.
www.giszowiec.info/pl/?co=sportowcy&kto=junger; J. Tofilska: Giszowiec. Monografia historyczna. Katowice 2016.

 


LEKSYKON LUDZI KATOWICKIEJ KULTURY FIZYCZNEJ I TURYSTYKI

WSTĘP

W leksykonie Ludzie katowickiej kultury fizycznej i turystyki zamieszczono wyłącznie notki biograficzne osób już nieżyjących związanych z kulturą fizyczną i turystyką urodzonych bądź działających w Katowicach (we współcześnie obowiązujących granicach). Celem zebrania i opracowania dotąd rozproszonych informacji jest zaspokojenie elementarnych potrzeb Czytelników, przede wszystkim zaś leksykon ma służyć pomocą tym, którzy interesują się historią śląskiego i katowickiego sportu i chcą poznać sylwetki ludzi mających trwałe już miejsce w galerii zasłużonych dla kultury fizycznej.

Przyjęta forma prezentacji ma dostarczyć podstawowych wiadomości o zasłużonych sportowcach, trenerach, działaczach i innych postaciach związanych z katowicką kultura fizyczną, tzn. niezbędnych danych biograficznych oraz uwag o działalności i osiągnięciach. W zwięzły sposób podano niezbędne informacje, pozwalające na szybkie skojarzenie sylwetki z epoką i określona dziedziną sportową. Treść biogramów została ograniczona do spraw najistotniejszych. W treści haseł uwzględniono przede wszystkim pionierskie dokonania w rozwoju dyscyplin sportowych, działalność w ogólnopolskich i regionalnych związkach sportowych (turystycznych), aktywność w zakładaniu sekcji i klubów sportowych oraz gniazd Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, a w informacjach o sportowcach ich osiągnięcia, takie jak: medale mistrzostw Polski i innych ważnych zawodów regionalnych i ogólnopolskich, osiągnięcia jako reprezentanta Polski (olimpijczyka, uczestnika mistrzostw świata, mistrzostw Europy i innych zawodów wysokiej rangi międzynarodowej).

Przy opracowaniu leksykonu korzystano z archiwaliów Archiwum Państwowego w Katowicach i jego oddziałów w Pszczynie i Gliwicach, Archiwum Miejskiego w Katowicach, Archiwum Kurii Archidiecezjalnej w Katowicach oraz zgromadzonych w Muzeum Historii Katowic, a także informacji zamieszczanych w prasie historycznej i współczesnej, okolicznościowych wydawnictwach jubileuszowych oraz literaturze naukowej i popularnonaukowej.

Antoni Steuer

autor koncepcji opracowania i treści haseł