T

 

TABOR zob. ►Pawlak Stefan

TAJEMNICZY OGRÓD, projekt, którego częścią jest mural – zob. ►Jerzy Kukuczka (mural) – powstały w 2011 roku w przejściu podziemnym łączącym osiedle ►Roździeńskiego i dzielnicę Bogucice; dzieło artystów z 0700 team, znanych jako Zbigniew Kot i Franek Mysza.
https://murale.katowice.eu/project/przejscie-podziemne-przy-gwiazdach/

TARGOWISKO, zlokalizowane przy ►ul. Katowickiej, jedno z pięciu śródmiejskich targowisk sprzedaży detalicznej administrowane przez Zakład Targowisk Miejskich w Katowicach; całkowicie zadaszone; prowadzi sprzedaż artykułów spożywczych (warzywa, owoce, przetwory) i przemysłowych (odzież, kosmetyki, chemia gospodarcza, AGD); czynne codziennie od poniedziałku do soboty.
http://www.ztm.katowice.pl/obiekty.

TARTAKI KURTA BROCHMANA, 2 zakłady przemysłu drzewnego na Zawodziu przejęte w 1922 od firmy ►Gebrüder Goldstein z Wrocławia i ►Katowickiej Spółki Akcyjnej, mieściły się przy ►ul. Floriana 5 i 9; jeden tartak w 1923 został sprzedany Zakładom Przemysłowym Lewicki-Rosiński. Tartak Parowy Spółka Komandytowa Bogucice – Górnośląskie; drugi tartak (o pow. 20 tys. m²) – wyposażony w urządzenia tartaczne i heblarnię – w 1925 zatrudniał 6 robotników, produkował różne konstrukcje drewniane. W 1931 część pomieszczeń wydzierżawił ►Komdrobit, w 1940 fabryka kas pancernych ►Kalesse.
APK, zesp. Urząd Wojewódzki Śląski, Wydział Przemysłu i Handlu, sygn. 144; E. Breitkopf, E. Skorwider, A. Steuer: Zawodzie. Monografia dzielnicy i parafii Opatrzności Bożej w Katowicach. Katowice 2011.

TAURON NOWA MUZYKA, festiwal muzyczny odbywający się od 2006 roku w Katowicach (pierwsza edycja odbyła się w Szybie Wilson, w latach 2012–2013 w Dolinie Trzech Stawów) i w Cieszynie (2007–2008). Od 2009 główną lokalizacją festiwalu jest Strefa Kultury – tereny byłej kopalni ►Katowice (KWK „Katowice”. Od początku istnienia w programie dominuje twórczość artystów z pograniczna muzyki elektronicznej, tanecznej i jazzu. Na festiwalu wystąpili m.in.: Autechre, DJ Krush, Prefuse 73, Jamie Lidell, Amon Tobin, Flying Lotus, Battles, Bonobo, Fever Ray. Impreza trzykrotnie (w 2010, 2012 i 2014) została laureatem nagrody „European Festival Awards" w kategorii „Najlepszy mały festiwal europejski”. Od 2009 roku festiwal przybrał kilkudniową formę i odbywa się pod koniec sierpnia, przed właściwym festiwalem odbywają się koncerty towarzyszące w ramach cyklu „Before Tauron Nowa Muzyka", które w założeniu mają przygotować słuchaczy do głównego wydarzenia.
https://culture.pl/pl/wydarzenie/6-festiwal-tauron-nowa-muzyka; https://pl.wikipedia.org/wiki/Festiwal_Nowa_Muzyka

TEATR OPERY I BALETU, niezrealizowany projekt (1958–1959) gmachu w ►Dworze Marii w kompleksie gmachów Muzeum Śląskiego i MRN; z planowaną widownią na 1240–1300 osób; niezadowalające wyniki kolejnych konkursów spowodowały przeniesienie opery do Bytomia.

TECHNIKUM FRYZJERSKIE, zob. ►Zespół Szkół nr 1 im. Generała Jerzego Ziętka.

TENDERA Paweł (13 XI 1912, Tychy – 6 IX 1994, Goczałkowice), profesor ekonomii, działacz harcerski. Od 1927 był drużynowym w ►VIII [Ósmej] Męskiej Drużynie Harcerskiej im. Henryka Sienkiewicza w Bogucicach; następnie komendantem pogotowia harcerskiego i komendant hufca miejskiego Związku Harcerstwa Polskiego (Hufiec Centrum). Od X 1939 był członkiem Polskiej Organizacji Powstańczej. Po wojnie podjął studia w Wyższym Studium Naukowym Statystyki i Gospodarki w Katowicach na Wydziale Organizacji Przemysłowej (1945–1948); sprawował funkcję dziekana Wydziału Przemysłu (1952–1955, 1960–1972) i prorektora (1975–1978) WSE (zob. ►Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach). Jego zainteresowania naukowo-badawcze skupiały się na teorii księgowości oraz rachunkowości. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1977)
T. Czylok: Z ich krwi i męczeństwa nasza wolność. Katowiccy harcerze lat wojny. Katowice 2001; Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach. Księga jubileuszowa: 75 lat. Red. A. Czech i in. Katowice 2011.

TEOFIL POJDA & CO zob. ►Młot

TERENOWY PUNKT POMOCY SPOŁECZNEJ NR 6 MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W KATOWICACH, lokal przy ulicy Bronisława ►Czecha 2, punkt obejmuje zasięgiem swojego działania ►Zawodzie, wschodnią cześć Bogucic oraz ►Dąbrówkę Małą.
https://www.cylex-polska.pl/firmy/miejski-o%C5%9Brodek-pomocy-spo%C5%82ecznej-punkt-terenowy-nr-6-11451946.html#google_vignette

THIELE-WINCKLERSTRAßE, zob. ul. Waleriana ►Wróblewskiego.

TICHAUER GASTÄTTE zob. ►Muc

TIELE-WINCKLER Hubert (8 VI 1823, Kominki k. Reszla – 12 IX 1893, Partenkirchen), hrabia, właściciel dóbr katowickich, doskonały organizator, podporucznik, kadet szkoły wojskowej w Chełmnie, oficer 5 regimentu piechoty w Gdańsku; w l. 1845–1849 w komendanturze w Grudziądzu; w czasie Wiosny Ludów walczył w Badenii; w 1852 w pruskim sztabie generalnym. W 1854 poślubił Waleskę von Winckler (zob. ►Waleska Tiele-Winckler), córkę ►Franza von Wincklera. Założył ►Katowicką Spółkę dla Górnictwa i Hutnictwa oraz ►Związek Knapszaftowy. Choć był ewangelikiem, został patronem parafii bogucickiej; przeznaczył 80 tys. marek na budowę murowanego ►kościoła p.w. św. Szczepana i na ►ołtarz św. Barbary.
B. Czaplicki: Ksiądz Ludwik Skowronek (1859–1934) i jego dzieła. Katowice 2016; A. Kuzio-Podrucki: Tiele-Wincklerowie. Arystokracja węgla i stali. Bytom 2009.

TIELE-WINCKLER SCHULE zob. ►Szkoła Powszechna nr XIV.

TIELE-WINCKLER Waleska (Franciszka, Szarlota, Florentyna Maria, Luiza; 26 VIII 1829, Kolonia Łagiewnicka – 18 III 1880, Berlin), córka ►Franza Wincklera i Alwiny Kalide, pasierbica ►Marii Winckler; w 1854 roku poślubiła ►Huberta von Tiele, a za zgodą księcia meklemburskiego Fryderyka Franciszka II małżonkowie połączyli swoje nazwiska i herby. Odziedziczyła ogromny majątek; była właścicielką ►Dominium Mysłowicko-Katowickiego, na terenie Bogucic kopalń: ►Arcona, ►Ferdynand, ►Paulineglück, ►Pffarfeld, ►Schilling.
A. Kuzio-Podrucki: Tiele-Wincklerowie. Arystokracja węgla i stali. Tarnowskie Góry 2017.

TILSOR, Fabryka Chemiczna, założona w 1925 roku przy ul. Zygmunta Krasińskiego (zob. ►Wyspiańskiego Stanisława ulica, I) w Bogucicach, od 1931 z siedzibą przy ul. Stanisława ►Wróblewskiego 3 w ►Zawodziu, zarejestrowana w rejestrze handlowym 22 października 1931 roku pod nr 1054; założycielem i do 21 grudnia 1934 właścicielem był malarz duński Richard Tils, po jego śmierci firmę przejęła wdowa Lidia (prokurę w imieniu nieletnich dzieci sprawował Günter Krischker); w latach 1943–1945 spółka komandytowa; reaktywowana w 1948–1949 (?) jako spółka z o.o.; produkowała smary do pasów napędowych, pokosty (dla górnictwa), kleje stolarskie oraz dla przemysłu papierniczego i malarzy, farby olejne. Firma została uhonorowana brązowym medalem na Wystawie Rzemieślniczo-Handlowej (Katowice 1932).
APK, zesp. Rejestr Handlowy, sygn. 1154 Kat.

TOMASZEWSKA-MŁODNICKA Irena (20 VIII 1911, Łódź – 21 V 1963, Katowice), aktorka. Z zespołem lwowskim w 1945 roku przeniosła się do Katowic, gdzie grała w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego. Ze sceną tą związana była do śmierci, jedynie w sezonie 1948/1949 występowała w Teatrze Miejskim w Białymstoku. W Katowicach zagrała szereg znaczących ról, m.in. Solange („Lato w Nohant”), Adę („Lekkomyślna siostra”), Wróżkę („Wyzwolenie”), Elizę („Pygmalion”), Idalię („Fantazy”), Gwen Ralston („Cały dzień bez kłamstwa”), Beatrycze („Widok z mostu”), a z ostatnich: Mary Tyrone („Po długim dniu zapada noc”) i Panią Rollison („Dziady”). Mieszkała na Koszutce, odznaczona została „Medalem X-lecia” (1954) i Złotą odznaką „Zasłużony dla Województwa Katowickiego”. Pochowano ją w katakumbach na Starych Powązkach.
APK zesp. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, Organzacyjno-Prawny,sygn.3440; https://encyklopediateatru.pl/osoby/17367/irena-tomaszewska-mlodnicka

TOMYS Henryk OMI (7 XI 1933, Świętochłowice – 27 I. 2008, Katowice-Bogucice), od 1945 w Niższym Seminarium Duchownym Misjonarzy Oblatów w Lublińcu, od 1949 w nowicjacie. W Obrze, po studiach w tamtejszym Wyższym Seminarium Duchownym, 25 września 1956 przyjął tam święcenia kapłańskie z rąk biskupa Franciszka Jedwabskiego. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Poznaniu; nauczyciel muzyki w seminarium oblackim w Obrze. W latach 1962–1981 proboszcz w Obrze, a potem, w okresie 1982–2003, na ►Koszutce. Był pierwszym opiekunem duchowym Nadzwyczajnych Szafarzy Komunii Świętej Archidiecezji Katowickiej. Twórca licznych kompozycji, zwłaszcza ku czci Matki Bożej. Jego utwory były wykonywane między innymi w czasie pielgrzymki Jana Pawła II do Polski (1999); uczestniczył w formowaniu się misji Stowarzyszenia na Rzecz Niepełnosprawnych SPES, najpierw jako nieformalnej grupy udzielającej pomocy osobom z upośledzeniem umysłowym, a następnie organizacji pozarządowej. Pochowany na ►Cmentarzu parafialnym w Katowicach-Bogucicach.
https://oblaci.pl/2020/10/17/lubliniec-zmarl-sp-o-norbert-sojka-omi/

TORKAT, nieistniejące już sztuczne lodowisko w Katowicach. Obiekt rekreacyjno-sportowy powstał (zaprojektowany przez inż. Koldę, budowany od 1 IV do 7 XII 1930 przez Pierwszą Brneńską Fabrykę Maszyn w Brnie) jako pierwsze w Polsce i 13. na świecie lodowisko sztucznie chłodzone w kompleksie sportowym (m.in. letni brodzik dla dzieci, korty tenisowe, plansze szermiercze, kino panoramiczne, estrada) przy ul. Bankowej nad rz. Rawą w Katowicach. Wybudowanie Torkatu było warunkiem przyznania Polsce organizacji Mistrzostw Świata w hokeju na lodzie w 1931 jako zabezpieczenie, gdyby warunki pogodowe nie pozwoliły rozegrać turnieju na lodowisku naturalnym w Krynicy. Otwarcie lodowiska miało miejsce 7 XII 1930. Prowadzenie obiektu finansowała Spółdzielnia Sztuczny Tor Łyżwiarski w Katowicach, w 1933 został przejęty przez budżet miejski. Od 1936 obiekt dysponował przenośną trybuną na 10 tys. osób. Na przełomie 1938/1939 wszczęta została procedura przejęcia obiektu przez Hutę Baildon. Totkat, zdewastowany wskutek działalności wojsk hitlerowskich i sowieckich, repatriantów, ludności cygańskiej, huta odbudowała w l. 1945–1949 – odnowiono betonową płytę lodowiska o wymiarach 60 x 30 m, pod którą zainstalowano 12 km rurek wypełnionych solanką, zbudowano nowe trybuny obliczone na 15 tys. miejsc, nad maszynownią wzniesiono nowy budynek, w którym znalazły pomieszczenia szatnie, umywalnie z natryskami, punkt sanitarny, hotelik z pokojami dla 65 osób, restauracja i kawiarnia. Od 1950 administrację obiektem przejęła kopalnia „Katowice” (w l. 1953–1956 Torstal). Obiekt dwukrotnie był niszczony przez pożar (1954, 1973). Torkat był miejscem międzynarodowych i ogólnopolskich zawodów sportowych w hokeju na lodzie, łyżwiarstwie figurowym, szermierce, tenisie, zapasach (występowali tu m.in. Karl Schaeffer, Maxi Herber i Ernst Bayer, Sonja Henie, drużyny hokejowe Kanady). Sportowe imprezy (np. hokejowe spotkania ►„Górnika” Katowice z „Legią” Warszawa, których stawką było mistrzostwo Polski) gromadziły na trybunach tysiące kibiców. Latem obiekt zamieniał się w boisko lub salę koncertową. Katowiczanie oglądali wtedy m.in. występy amerykańskich koszykarzy z Harlem Globetrotters albo słuchali wokalistów Elli Fitzgerald, Paula Robesona, Michaja Burano, a wieczorami od maja do końca września na panoramicznym ekranie o szerokości 18,5 m wyświetlało filmy w kinie letnim. Z Torkatem była związana działalność kilku jednostek organizacyjnych sportu katowickiego m.in.: Katowickiego Klubu Łyżwiarskiego, Śląskiego Towarzystwa Łyżwiarskiego, Śląskiego Klubu Hokejowego; sekcji hokeja na lodzie i szermierki ►Górnika 1920 Katowice. Od 1994 nieczynny. W 2010 w tym miejscu rozpoczęto budowę, a w 2012 otwarto Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej (CINiBA).
A. Steuer: Kultura fizyczna w województwie śląskim 1922–1939. Opole 2008; Tenże: Miejsce Katowic w ruchu sportowym II Rzeczpospolitej. W: Katowice w minionej rzeczywistości. Red. A. Barciak. Katowice 2006.

TOWARZYSTWO BUDOWY KOŚCIOŁA W ZAWODZIU, założone 30 kwietnia 1925 roku, prezes: Walenty Korsarz, skarbnik: Stanisław Kujawski, sekretarz: Paweł ►Hornik; z siedzibą przy ul. Krakowskiej (zob. ul. ►1 Maja) 41; po trudnych pertraktacjach z Janem Poszem uzyskało pomieszczenie na tymczasowy kościół.
AKAD Kat., zesp. Akta lokalne, sygn. 2542.

TOWARZYSTWO CYKLISTÓW BOGUCICE, klub kolarski, założony 12 kwietnia 1931 roku w restauracji ►Zagórskiego.
„Polonia” 1931, nr 2128.

TOWARZYSTWO CZYTELNI LUDOWYCH W BOGUCICACH, u genezy rozwoju organizacji legła aktywność Franciszka Szegi, w 1919 organizatora zbiórki pieniężnej na zakup książek dla przyszłej biblioteki (90 vol.); w II 1920 czytelnikom udostępniano już 300 tomów. Od 15 VI 1920 siedziba mieściła się w ►Starej Szkole; od IX 1936 w ►Domu Ludowym przy ul. Markiefki. Organizacyjnie towarzystwo należało do Sekretariatu Czytelni Ludowych w Gliwicach, po 1922 w Królewskiej Hucie. Prezesi: ►Franciszek Kost, w 1928 ►Oskar Desaga; bibliotekarze: Rozalia Furgoł, w poł. l. 20 XX w. Franciszek Grychtolik. W 1934 w skład Zarządu wchodzili: ►Jan Absalon, sekretarze: Jan Czajor, Monika Kempówna, skarbnik Józef Stokfisz, bibliotekarka – Marta Wróbel; zbiór biblioteczny liczył 106 850 vol. W l. 1933–1934 organizacja skupiała 918 członków.
APK, zesp. Towarzystwo Czytelni Ludowych Katowice, sygn. 2, 3, Sprawozdanie Towarzystwa Czytelni Ludowych. Sekretariat na Górny Śl. za czas od 1 stycznia do 31 grudnia 1934; „Dziennik Śląski” 1922, nr 116.

TOWARZYSTWO CZYTELNI LUDOWYCH W ZAWODZIU, zał. 1919 z księgozbiorem 90 vol.; w 1928 księgozbiór liczył 1258 vol. Siedziba mieściła się w ►Domu Ludowym i restauracji Pisarka. Funkcję prezesa pełnili: ►Bolesław Długiewicz (1921), ►Józef Holona, Paweł Otremba, A. Matysiak, ►Florentyna Pojdowa, a funkcję sekretarza Eugenia Gerschlowa; pierwszą bibliotekarką była Kat.[arzyna?] Srokówna, w poł. l. 20. XX w. – Botor, w l. 30. XX w. – Biolewiczówna.
APK, zesp. Towarzystwo Czytelni Ludowych Katowice, sygn. 2, 3; E. Breitkopf, E. Skorwider, A. Steuer: Zawodzie. Monografia dzielnicy i parafii Opatrzności Bożej w Katowicach. Katowice 2011.

TOWARZYSTWO DOBROCZYNNOŚCI W BOGUCICACH, organizacja świecka – kulturalno-oświatowa, zał. I 1898, po likwidacji ►Towarzystwa Śpiewaczego Lutnia; w statucie zapisano propagowanie pobożności, wiedzy religijnej i dobrych obyczajów odziedziczonych po przodkach; popularyzowało język polski w słowie i pieśniach; w XI 1901 – pozbawione lokalu – zaczęło podupadać. Działacze: ►Paweł Suss, Wacław Lipiński.
M. Pater: Polskie dążenia narodowe na Górnym Śląsku (1891–1914). Wrocław 1998.

TOWARZYSTWO GIMNASTYCZNE „SOKÓŁ” BOGUCICE, gniazdo polskiego ruchu gimnastycznego, założone 11 VI lub 8 VII 1911. Powstało w wyniku zwycięstwa koncepcji decentralistycznych w TG „Sokół” I Katowice (pierwotnie zebrania odbywały się pod szyldem Zjednoczenia Zawodowego Polskiego). Było jednym z najbardziej aktywnych gniazd w rejencji opolskiej, w l. 1912–1914 uczestniczyło w zlotach na Zadolu. Posiadało własna sokolnię (od 1922 w starej strzelnicy, siedzibie koła ►Towarzystwa Czytelni Ludowych w Bogucicach) oraz sztandar (poświęcony w 1914 w kościele w Gierałtowicach). Należało do sieci organizacji tworzących teatr amatorski (wśród wystawionych sztuk scenicznych popularnością cieszyły się: Nowy Rok, Flisacy, Chłopi Arystokraci, Amerykanin, Gwiazda Syberii). W l. 1914–1917, VIII–XII 1919, III–VII 1921 z powodu działań zbrojnych ►I wojny światowej, I ►powstania śląskiego (w którym członkowie brali liczny udział) i III ►powstania śląskiego (utworzyło wspólną jednostkę wojskową – 5. kompania 2. baonu 3. Katowickiego Pułku Piechoty im. Jarosława Dąbrowskiego – z ►KS Gwiazda Bogucice i ►Pierwszą Drużyną Harcerską) zawiesiło działalność. W 1920 skupiało 120 członków. Należało do Drugiego Okręgu Dzielnicy Śląskiej Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Polsce; Śląskiego Związku Lekkoatletycznego (od 1928). Od 1927 nastąpił wyraźny podział działalności na sekcje sportowe: lekkoatletyka; narciarstwo sportowo-rekreacyjne, łyżwiarstwo, hokej na lodzie, przysposobienie wojskowe (strzelectwo, łucznictwo); po 1933 większy nacisk położono na rozwój gimnastyki sportowej i działalność artystyczną: kółko dramatyczne; w 1934 powstał chór męski. Publikowało własne wydawnictwa, m.in.: Album pieśni sokolich, Srebrna księga bogucickiego „Sokoła” (1936). Prezesi: Antoni Wysocki, ►Jan Brzeskot, Alojzy Majowski, Roman Tuszyński; działacze: ►Tomasz Kotlorz, ►Franciszek Kost, ►Antoni Miękina. Osiągnięcia: 13 (3–6–4) medali MP (1935–1938) w gimnastyce sportowej. Wybitni sportowcy: ►Wilhelm Breguła, ►Zygfryd Kuklok.
W. Ogrodziński: Dzieje dzielnicy śląskiej „Sokoła”. Katowice 1937; Srebrna księga „Sokoła” w Bogucicach 1911–1936. Bogucice 1936; A. Steuer, J. Kocurek: Stowarzyszenia społeczne w Bogucicach, próba systematyki i ich rozwój w latach 1843–1939. W: Parafia bogucicka. Tradycja i współczesność. Księga jubileuszowa. Red. W. Świątkiewicz, J. Wycisło. Katowice 1994; Z dziejów Bogucic. Materiały z sesji popularnonaukowej zorganizowanej przez Miejski Dom Kultury „Bogucice-Zawodzie" z okazji 650-lecia Bogucic w dniach 13–14 października 2010 roku. Katowice [2011].

Osiągnięcia sportowe Wilhelma Breguły w gimnastyce sportowej

Rok	Konkurencja	Miejsce
1935	poręcze	1
1935	drążek	2
1935	wielobój indywidualny	2
1935	skok przez konia	2
1936	drążek	1
1936	wielobój indywidualny	2
1936	kółka	2
1937	drążek	3
1937	skok przez konia	2
1938	drążek	1
1938	kółka	3
1938	skok przez konia	3
1938	poręcze	3

 

TOWARZYSTWO HODOWCÓW DROBIU W BOGUCICACH, zob.►Towarzystwo Hodowców Drobnego Inwentarza w Bogucicach.

TOWARZYSTWO HODOWCÓW DROBNEGO INWENTARZA W BOGUCICACH, założone 18 stycznia 1914 roku pn. Towarzystwo Hodowców Kur przez Weidemanna; poniosło straty osobowe w czasie ►pierwszej wojny światowej; w 1919 przygotowało wystawę w lokalu Szwedy; w okresie powstań śląskich utraciło część inwentarza; w 1922 wielu optantów (tj. osób uprawnionych do wyboru obywatelstwa) wyjechało do Niemiec; t. nawiązało współpracę z bratnimi organizacjami w Giszowcu i Załężu, organizowało wystawy i zabawy taneczne; liczba członków: 124 (1924). 40 (1934), prezesi: Berthold Stacha, Klimeczek, Urban Pasieka; nagradzany hodowca: Józef Rychlik.
„Rolnik” 1934, nr 6.

TOWARZYSTWO HODOWLI KANARKÓW I OCHRONY LEŚNYCH PTAKÓW, zob. ►kanarki.

TOWARZYSTWO KRAJOZNAWCZE W BOGUCICACH, zakonspirowana organizacja zbrojna (komórka ►Polskiej Organizacji Woskowej Górnego Śląska), zał. I 1920, skupiająca 30 członków. Prezes Henryk Miękina, sekretarz ►Augustyn Rzepka, skarbnik Franciszek Wiechuła, ławnicy ►Tomasz Kotlarz i Franciszek Jesionek. Włączone do struktur wojsk powstańczych; spadkobiercą organizacji była grupa miejscowa ►Związku Powstańców Śląskich.
Poległym braciom, jednodniówka poświęcona poległym w walkach o wolność Śląska wydana z okazji poświęcenia Pomnika Powstańca Śląskiego w Katowicach 18 września 1932 r.

TOWARZYSTWO MŁODYCH POLEK w BOGUCICACH, żeńska organizacja młodzieżowa; po raz pierwszy powstała z inicjatywy chadeckiego ►Towarzystwa Polek w 1927; po raz drugi w 1933 z inicjatywy sanacyjnego ►Towarzystwa Polek; prowadziło działaność sportową, zbierało składki na szkolnictwo polskie zagranicą. Przewodnicząca: Klara Kowalikówna, inne działaczki: Emilia Kost, Marta Machalica, opiekunka: Albina Rzepkowa.
„Polska Zachodnia” 1933, nr 78.

TOWARZYSTWO MUZYCZNE ZAWODZIE, zał. 20 XI 1919, od 1923 członek Związku Polskich Kół Śpiewaczych; skupiało 59 członków; prowadziło amatorską orkiestrę symfoniczną; akcentowanie działalności instrumentalnej przez zespół stało się przeszkodą w nawiązaniu kontaktów z chórami preferującymi wokalistykę; 2 IX 1926 wystąpiło ze struktur związkowych i rozpadało się.
J. Fojcik: Materiały do dziejów ruchu śpiewaczego na Śląsku. Katowice 1961; E. Breitkopf, E. Skorwider, A. Steuer: Zawodzie. Monografia dzielnicy i parafii Opatrzności Bożej w Katowicach. Katowice 2011.

TOWARZYSTWO OGRÓDKÓW DZIAŁKOWYCH im. inż. TOWTKIEWICZA PRACOWNIKÓW HUTY SCHELLERA I KOPALNI „HOHENLOHE”, zał. w 1927 w Bogucicach (na pograniczu Katowic i Siemianowic); od 1931 należało do Związku Towarzystw Ogródków Działkowych i Osiedli; zarejestrowane 13 VI 1935; po 1945 nie wznowiło działalności; wykreślone 27 IV 1955. Skupiało 90 działkowców i 9 osób posiadających ogródki przydomowe (79 robotników, 4 urzędników, 12 bezrobotnych, 4 innych zawodów). Podupadło, wskutek zniszczeń (m.in. ogrodzenia i wodociągów) spowodowanych eksploatacją górniczą. Prezes: Józef Graf.
APK, zesp. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Katowice, Urząd Spraw Wewnętrznych, sygn. I; Dziesięć lat pracy Okręgowego Związku Towarzystw Ogródków Działkowych i Osiedli województwa śląskiego 1928–1938. Katowice 1938.

TOWARZYSTWO OŚWIATY W BOGUCICACH, organizacja socjalistyczna, założona w 1919 roku, 30 członków; istniały tarcia pomiędzy frakcjami ►Polskiej Partii Socjalistycznej i Narodowego Stronnictwa Robotników; w 1922 roku doszło do przyłączenia organizacji do Towarzystwa Oświaty św. Jacka, mimo wcześniejszej nieudanej próby.
„Gazeta Ludowa” 1920, nr 15.

TOWARZYSTWO POGRZEBOWE KOŁO BOGUCICE, organizacja samopomocowa założona w 1920 roku; organizator pogrzebów członków; liczba członków: 656; w latach 30. XX w. rozpadło się na dwa koła (drugie – w ►Zawodziu); działacze: Franciszek Zając, Paweł ►Hornik.
AKAD, zesp. Akta rzeczowe, sygn.2542; APK, zesp.: Dyrekcja Policji Katowic, sygn. 42.

TOWARZYSTWO POLEK W BOGUCICACH, prorządowe, sanacyjne, zał. 1927, powstało w wyniku rozłamu na tle politycznym w pierwtnym ►Towarzystwie Polek; poświęcenie sztandaru 19 X 1932. Podporządkowało sobie ►Towarzystwo Młodych Polek. Działaczki: ►Albina Rzepkowa, Julia Olkis, Michalina Wielkiewiczowa, Maria Pala, Karolina Sperling.
„Polska Zachodnia” 1930, nr 261.

TOWARZYSTWO POLEK W ZAWODZIU, sanacyjna organizacja kobieca powstała w 1927 w wyniku rozłamu w pierwotnym ►Towarzystwie Polek; ukonstytuowana 2 XI 1928, do 1931 prowadziła działalność w 3 filiach, scalona IV 1931 (odpływ członkiń do ►Katolickiego Towarzystwa Kobiet). Prowadziła sekcję młodzieży żeńskiej (Towarzystwo Młodych Polek); zebrania odbywały się w Starej Szkole; sztandar poświęcony 26 IV 1931. Funkcję prezeski pełniła Gopkowa, w zarządzie działały: Olkisówna, Głodkowa.
„Polska Zachodnia” 1928, nr 304; 1929, nr 27; 1931, nr 107.

TOWARZYSTWO ŚPIEWACZE IM. ADAMA MICKIEWICZA, zob. ►Chór Mieszany im. Adama Mickiewicza.

TOWARZYSTWO ŚPIEWACZE „LIRA” w Bogucicach, chór mieszany założony 12 IX 1902. Od 12 V 1910 należało do Związku Śląskich Kół Śpiewaczych; w 1912 skupiało 32 członków. W 1911 było inicjatorem powstania ►Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Bogucicach. Na początku działało poza Bogucicami, od 1910 na terenie ►Koszutki (oberża u Kimla) i w ►Zawodziu (lokal Süßmanna), w 1914 miało siedzibę w ►Sokolni, w 1920 w ►Starej Szkole. W l. 1914–1917 zawiesiło działalność. W 1917 reaktywowane jako chór żeński; od 1920 miało sztandar. W 1926 ponownie zawiesiło działalność; w 1929 zorganizowało wieczór pieśni. Uczestniczyło w zlotach okręgowych chórów (5-krotnie do 1914 i 4-krotnie do 1933). Kilkakrotnie skreślane z listy członków Związku Śląskich Kół Śpiewaczych, wykreślone ostatecznie 31 XII 1934. Prezesi i dyrygenci: m.in. Jan Wieczorek (późniejszy burmistrz Tychów), ►Franciszek Głowacki, ►Leon Poniecki, ►Teodor Lewandowski, Augustyn Szwarc, Konrad Wróbel, Jan Koźlik.
J. Fojcik: Materiały do dziejów ruchu śpiewaczego na Śląsku. Katowice 1961; „Górnoślązak” 1910, nr 221, 238; „Polak” 1920, nr 60.

TOWARZYSTWO ŚPIEWU KOŚCIELNEGO W BOGUCICACH, założone we wrześniu 1906 roku, prezes honorowy: ks. kapelan Quiottek, zarząd: nauczyciel Fiemayer, organista Sitko, nauczyciele: Myszyk, Hämel, Schäffer, Langner z Małej Dąbrówki, przemysłowiec Sojka, panna Liessel, 60 członków (1906).
„Polak” 1906, nr 117.

TOWARZYSTWO św. BONIFACEGO, założone w 1907 przy ►parafii św. Szczepana w Bogucicach, organizacja katolików niemieckich (zob. ►Działalność charytatywna). Przyczyniło się do rozwoju bibliotek bogucickich; podczas odpustów prowadziło kolektę na ubogich studentów.
J. Kocurek, A. Steuer: Stowarzyszenia społeczne w Bogucicach, próba systematyki i ich rozwój w latach 1843–1939. W: Parafia bogucicka. Tradycja i współczesność. Księga jubileuszowa. Red. W. Świątkiewicz, J. Wycisło. Katowice 1994; str. internetowa: bogucice,katowice.opoka.org.pl/?page_id= 18

TOWARZYSTWO TRZEŹWOŚCI (Bractwo Trzeźwości) przy ►parafii św. Szczepana w Bogucicach, zał. 1 IV 1843 z inspiracji o. Brzozowskiego; jedną z przyczyn powstania był m.in. antysemityzm o podłożu ekonomicznym. W 1843 liczyło 320 członków, a w 1844 – 3218; zrzeszało także mieszkańców sąsiednich miejscowości. Kryzys w l. 1847–1848; reaktywowane w 1890 p.n. Towarzystwo Trzeźwości (Bractwo Wstrzemięźliwości) z inicjatywy ►ks. Ludwika Skowronka; od 1903 Związek Abstynentów (Stowarzyszenie Abstynentów). Zebrania organizowano w Zgromadzeniu Sióstr Świętej Jadwigi (zob. ►Jadwiżanki).
AKAD, zesp. Akta Lokalne 133; J. Kocurek, A. Steuer: Stowarzyszenia społeczne w Bogucicach w latach 1848–1939 oraz J. Myszor: Parafia p.w. św. Szczepana w Bogucicach w XIX i na początku XX w. [W:] Parafia bogucicka − tradycja i współczesność. Księga jubileuszowa. Red. W. Świątkiewicz, J. Wycisło. Katowice 2000; „Gość Niedzielny” 1931, nr 28.

TRIEBS Juliusz (11 IV 1874 – po 1931), inspektor górniczy w kopalni ►Ferdynand, przyjęty do pracy w 1901 roku; sztygar oddziałowy, od 1914 sztygar objazdowy, od 1919 nadsztygar; zasłużony w zwalczaniu pożarów (w 1905 pod szybem „Henryk”, w 1919 na pokładzie V); uratował 200 górników zasypanych na poziomie 400, wprowadził obudowę ściany. Wspierał kulturę fizyczną w Bogucicach; zajmował mieszkanie służbowe przy ul. ►Ludwika 1.
APK, zesp. Wspólnota Interesów Górniczo-Hutniczych , sygn. 5388.

TRUPIE POLE, nieurzędowa nazwa (występująca w źródłach prasowych w okresie przed wybuchem I wojny światowej, obecnie nieużywana) mocno zdewastowanego przez eksploatację górniczą terenu z licznymi i niebezpiecznymi zapadliskami na ►Alpach Wełnowieckich w pobliżu ►kopalni „Karolina” (rejon w pobliżu ►ul. Karoliny).
„Gazeta Robotnicza” 1908, nr 5.

TRZECI (III) ZAKON FRANCISZKAŃSKI (tercjarze), świecki, powstały przy ►Parafii Opatrzności Bożej w Zawodziu w 1934, kanonicznie erygowany w 1935 roku przez o. Bonawenturę Cichonia; pierwszym przewodniczącym był Alojzy Wiechuła; z. dzielił się na dwie grupy: polską (99 członków – 1934) i niemiecką (21 członków – 1934), w latach 1939–1945 nie funkcjonował, reaktywowany został w 1945 roku (60 członków), w latach 60. XX w. prowadził działalność charytatywną; obecnie czynny, przewodniczący: Adam Stachura.
AKAD Kat., zesp. Akta lokalne, sygn. 2542; E. Breitkopf, E. Skorwider, A. Steuer: Zawodzie. Monografia dzielnicy i parafii Opatrzności Bożej w Katowicach. Katowice 2011.

TRZECI (III) ZAKON FRANCISZKAŃSKI W BOGUCICACH, zakon bezhabitowy, świecki, zał. w 1862 lub 1865 przez o. Atanazego Kleinwachtera z Góry św. Anny. W l. 90. XIX w. skupiał 250 członków; byli oni przyjmowani raz w roku 2 II w ►kaplicy cmentarnej na cmentarzu parafialnym w Bogucicach i zapisywani do specjalnej księgi. W 1932 do zakonu należało 125, a w 1933 – 188 osób; w okresie międzywojennym członkowie prowadzili również działalność sceniczną, m.in. wystawiając w 1936 Róże św. Elżbiety. Funkcjonował w okresie okupacji hitlerowskiej, w 1944 skupiając 70 członkow. Znany działacz: Franciszek Piontek.
P. Piwowarczyk: Historia parafii i kościoła pw. św. Szczepana w Katowicach-Bogucicach. Katowice 2014; B. Czaplicki: Górnośląski duszpasterz ks. Leopold Markiefka (1813–1882) i jego dzieła. Lubliniec-Kokotek 2014; Rocznik Diecezji Śląskiej (Katowickiej)1932. Katowice 1932; Rocznik Diecezji Śląskiej (Katowickiej) 1936. Katowice 1936; „Siedem Groszy” 1936, nr 97.

TRZECI ZAKON KARMELITAŃSKI (Bractwo Szkaplerza Świętego) przy ►parafii św. Szczepana w Bogucicach, zał. 1857; zapisy prowadzono w kościele cmentarnym w przededniu odpustu ►Matki Boskiej Szkaplerznej; w l. 1860–1939 w księdze Szkaplerza zapisanych było 17 tys. osób, m.in. pielgrzymów z zaboru rosyjskiego i Galicji; oznaką członków był szkaplerz brunatny W 1935 skupiał 34 członków; ostatnia wzmianka w 1944.
J. Górecki: Sanktuarium Bogucickie w tradycji pielgrzymkowej Górnego Śląska i J. Kocurek, A. Steuer: Stowarzyszenia społeczne w Bogucicach w latach 1848–1939. [W:] Parafia bogucicka – tradycja i współczesność. Księga jubileuszowa. Red. W. Świątkiewicz, J. Wycisło. Katowice 2000; Rocznik Diecezji Śląskiej (Katowickiej) 1936, Katowice 1936.

TRZECIORZĘD, okres w dziejach geologicznych ziemi, 68–1,8 mln lat temu; powstały wtedy główne zręby rzeźby Bogucic, ►Koszutki, dochodziło wówczas do intensywnych procesów wietrzenia chemicznego i denudacji.

TRZYNASTKA, szkolny chór i zespół wokalno-taneczny w ►Szkole Podstawowej nr 13, założony ok. 2015; organizator dni tańca; zwycięzca miejskich mistrzostw tańca ludowego w 2016 roku.

TUNEL KATOWICKI, oddany do użytku 9 grudnia 2006 roku, nazwę – T.K. – nadano mu 21 listopada 2017 roku, o długości 657 (nawa północna) i 650 (nawa południowa) metrów. W obu nawach szerokość jezdni (po trzy pasy ruchu w obie strony) wynosi 11 m, a wysokość tunelu 6,4 m. Parametry: grubość stropu − 1,02 m, grubość ścian szczelinowych − 0,8 m, liczba lamp oświetlających tunel: 510, wentylatorów: 28, kamer obrotowych: 10, kamer monitorujących ruch w tunelu: 37, fotoradarów: 8, łącznic prowadzących do i z tunelu: 4, trwałość warstwy ścieralnej jezdni tunelu − 100 lat.

TWÓRCZY ZAKĄTEK, żłobek niepubliczny założony 7 stycznia 2016 roku przy ul. Karola ►Marcinkowskiego; placówka sprawuje opiekę nad dziećmi w wieku od sześciu miesięcy do trzech lat; należy do Moniki Strańczyk (firma Centrum Edukacji Małego Dziecka); żłobek dofinansowywany jest przez miasto Katowice i Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach.
https://www.tworczyzakatek.pl/

TYFUS, choroba zakaźna, zwana też Nervenfiber, której zapowiedzią były nieurodzaj ziemniaków i głód. Epidemie w Bogucicach miały miejsce w l. 1835–1836 (zmarło 19 osób) i w l. 1846–1848 (zmarło 79 osób). Jednemu z osiedli w Bogucicach nadano nazwę ►Tyfus.
J.Siebel: Zgony spowodowane chorobami zakaźnymi w parafii bogucickiej w drugiej połowie XVIII wieku. Wybrane problemy. [W:] Dzieje medycyny i działalności charytatywnej na terenie Katowic. Red. A. Barciak. Katowice 2008.

TYFUS, kolonia jednodworcza przy drodze z Bogucic do Wełnowcu; w 1933 zamieszkała przez 12 rodzin, wyeksmitowanych na Bederowiec.
„Polonia” 1933, nr 3094.