F

 

F-LINIA, jedna z dwóch najstarszych linii autobusowych Śląskich Linii Autobusowych; poprowadzona z dworca kolejowego w Katowicach, przez ul. Piłsudskiego, do Bogucic; autobusy kursowały co godzinę.
J.T. Galus: 75 lat komunikacji miejskiej w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym. Katowice 1973.

FABRIK FÜR ZENTRALHEIZUNGEN UND LÜFTUNGANSLAGEN zob. ►Carl Voigt

FABRYKA CHEMICZNA zob. ►MONTOKWAS.

FABRYKA DLA PRZEMYSŁU KOLEJOWEGO, zob. ►Smoschewer i Spółka.

FABRYKA OBUWIA SPORTOWEGO zob. ►Goldman i Spółka

FABRYKA PORCELANY w Bogucicach, występowała pod nazwami Czuday Werke GmbH, Fabryka Porcelany Giesche dawniej Czuday SA, Giesche Fabryka Porcelany, Giesche Porzellanfabrik; po nacjonalizacji w 1946 roku pn. Giesche Fabryka Porcelany pod zarządem państwowym; od 1952 Bogucice, od 1994 Porcelana Śląska; producent serwisów obiadowych, kawowych, herbacianych, wazonów, świeczników, talerzy okolicznościowych.
I. Gatys, R. Gatys: Vademecum kolekcjonera śląskiej porcelany. Znaki firmowe fabryk porcelany 1820–1945. Tarnowskie Góry 2010.

FABRYKA WÓD GAZOWANYCH I ROZLEWNIA PIWA JULIUS TOBIAS W ZAWODZIU, przy ul. Krakowskiej (zob. ul. ►1 Maja) 106; po śmierci właściciela 20 marca 1945 roku spadkobiercami stali się Elżbieta (żona) i Karol (syn) Tobiasowie, dzierżawcą był Wojciech Orawiec; przedsiębiorstwo nie zostało znacjonalizowane; zatrudniało pięciu pracowników (1946).
APK, Wojewódzka Komisja Upaństwowienia Przemysłu Katowice. sygn. 202.

FAJKOWY KLUB, pierwotna nazwa ►Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, utworzony 1919 w Zawodziu przez Christa.
Kronika Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Zawodziu. T. 2. Zbiory Specjalne Biblioteki Śląskiej, sygn. R.2153 III.

FAMILIENHÄUSER, kartograficzne oznaczenie kolonii ►Amanda.

FANNY, huta cynku na ►Koszutce, utworzona na wniosek lekarza powiatowego w Bytomiu Georga Kuehnela z 16 sierpnia 1822 roku; nadanie z 20 listopada 1822 roku zostało potwierdzone 2 grudnia; huta początkowo należała do gwarectwa (►Isaac Freund, Ignatz Ferdynand von Beym i wnioskodawca), w 1833 jej właścicielem został Franz ►Winckler. Działało w niej 18 pieców, produkcja wynosiła 865 ton cynku (1858), w węgiel zaopatrywała się w kopalni ►Belle Alliance; dostarczała cynk walcowni huty „Martha”. W 1860 roku nastąpiło połączenie z pobliską hutą ►Franz, a kompleks przyjął nazwę ►Fanny-Franz; huta zakończyła działalność w 1903 roku. jej zabudowania stały do lat 60. XX wieku. Obecnie w tym miejscu znajduje się hala widowiskowo-sportowa ►Spodek.
G. Grzegorek, A. Frużyński, P. Rygus: Kopalnie i huty Katowic. Katowice 2017.

FANNY, pokład grubości 8 m w kopalni „Ferdynand” (zob. kopalnia ►Katowice).
L. Musioł: Bogucice. Gmina i parafia. Monografia historyczna. Katowice 1953.

FANNYGRUBE, cegielnia na ►Koszutce (w kolonii ►Fanny-Franzhütte), wzmiankowana w latach 1905–1907, z piecem polowym; należała do ►Hohenlohe Werke, mistrz Emanuel Schindler.
APK. zesp. Hohenlohe, sygn. 882.

FANNY–FRANZHÜTTE, XIX-wieczna kolonia robotnicza pracowników hut cynku ►Fanny i ►Franz, w kwartale: ►Korfantego Aleja, ul. ►Katowicka, ►Droga przez hołdę, bocznica kopalni „Ferdynand” (zob. ►Bocznica kopalni „Katowice”).
Dzieje Bogucic w kronice szkoły 18651975. Z. Nowak (red.). Katowice 2016.

FASTRIOK Rudolf (4 VII 1911 – 16 V 1981), działacz sportowy; w l. 1932–1939 piłkarz Towarzystwa Sportowego „20” w Bogucicach; w 1945 reaktywował KS ►„20” Katowice w Bogucicach, od 1948 prezes KS ►„20” Kopalnia Katowice; w l. 60. XX w. kierownik drużyny piłki nożnej. Mieszkał w ►fińskich domkach.
APK, zesp. Okręgowy Związek Piłki Nożnej Katowice, sygn. 36; „Sport Śląski” 1960, nr 45; Inskrypcja nagrobkowa na cmentarzu parafialnym w Bogucicach.

FELDSTRAßE zob. ►Burowiecka ulica

FELD WEG NACH BAHNHOF zob. ►Chromika Pawła ulica

FERDINAND zob. ►KWK (kopalnia) „Katowice”.

FERDINANDGRUBBE zob. ►Kopalniana ulica

FERDINANDSTRASSE, zob. Aleja ►Roździeńskiego.

FERDINAND I A (później Katowice III), pole górnicze o powierzchni 5259 m² nadane przez Wyższy Urząd Górniczy we Wrocławiu 8 X 1891; powstało w wyniku likwidacji ostatnich nienadanych terenów przyległych do granic ►kopalni „Katowice” („Ferdynand”); opierało się o ul. ks. P. Ściegiennego w Dębie.

FERDINAND II (później Katowice IV), pole górnicze na pograniczu Siemianowic, Bogucic i Dąbrówki Małej o powierzchni 14 940 m², nadane 4 XII 1890; graniczyło z polami Caroline i ►Pfarfeld.
R. Borowy: Wczoraj – dziś – jutro... kopalni „Katowice-Kleofas”. Historia węglem pisana. Katowice 1997.

FERDYNAND zob. ►KWK (kopalnia) „Katowice”.

FERDYNANDA ULICA zob. ►Kopalniana ulica

FERDYNANDA ULICA, zob. Aleja ►Roździeńskiego.

FERROBETON, przedsiębiorstwo budowlane przy ul. Krakowskiej 79 (ob. ►ul. 1 Maja) z filią w Sosnowcu; zajmowało się przebudową Katolickiej Szkoły dla Chłopców (zob. ►Szkoła Podstawowa nr 12).
AUM Katowice, zesp. 2, sygn. 516.

FERRUM, drogeria przy ul. Krakowskiej 102 (ob. ►ul. 1 Maja), wzmiankowana w 1913; właściciele: Wilhelm Pyrsz, Józef Świetochłowski; we wczesnym okresie swojego istnienia dostarczała specyfiki do kopalń i hut bogucickich; zamknięta 28 III 1939 na wniosek pierwszego właściciela; w 1940 Treuhandstelle przekazał zakład Richardowi Lebiodzie.
APK, zesp. Rejestr Handlowy, sygn. A 1126; AUM Katowice, zesp. 1, sygn 1/1203; Księga adresowa przemysłu, handlu i finansów polskiego Górnego Śląskiego 1924/25. Katowice 1924.

FERRUM, zob. ►Huta „Ferrum”.

FERRUM COLONIE, zob. ul. Karola ►Marcinkowskiego.

FICHTESTRAßE zob. ►Szeroka ulica

FIRST HUGO, zob. ►Hugo.

FLORIANA ULICA (Florianstraße), w południowo-zachodniej części ►Zawodzia, dł. ok. 200 m; zabudowywana od 1. dekady XX w. na terenach należących do: ►Katowickiej Spółki Akcyjnej dla Górnictwa i Hutnictwa, Fabryki Chemicznej (zob. ►Montokwas), kopalni „Ferdynand” (zob. ►kopalnia „Katowice”); od początku mocno zindustrializowana: zakład produkcji dla ►Górnictwa i Hutnictwa E. Dilla; ►tartak braci Goldstein, ►tartak Brochmanna (na jego miejscu Fabryka Cukierków ►Florida), ►Lisieckiego i Rosińskiego Spółka, ►Fabryka Wyrobów Blaszanych Risterny i Spółka, ►Komdrobit, ►Smoschewer i S-ka, placówka handlowa: Kurt Fohrmann (materiały budowlane); w okresie okupacji hitlerowskiej: ►Kalesee Fabryka Kas Pancernych, ►Warsztaty Elektrotechniczne, Gonsiorowski, Fabryka Kolejek Polowych i Wąskotorowych Helmut Peemöller; po 1945 powstały zabudowania Centrali Odpadów Materiałowych, ►NEPTUN; w l. 60.–70. XX w. Przetwórnia Owocowo-Warzywna (ob. ►SOLDAR); w l. 80. siedziba ►NSZZ Solidarność Regionu Śląskiego. Najbardziej znanym mieszkańcem był Józef Koniarek – działacz katolicki (ok. 1946).
APK, zesp. Wydział Powiatowy Katowice, sygn. 371; zesp. Zarząd Miejski Katowice, sygn. 15; Księga adresowa miasta Wielkich Katowic 1935/1936. Opis władz i urzędów państwowych, komunalnych, samorządowych i instytucyj prywatnych; alfabetyczny spis ulic; spis mieszkańców według ulic; alfabetyczny spis mieszkańców; alfabetyczny spis branż, alfabetyczny spis zakładów i przedsiębiorstw przemysłowo-handlowych. Katowice 1935; Księga adresowa województwa śląskiego. Rok 1926/1927. Oprac. J. Bernatt. Katowice 1927; Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo. Red. A. Barciak, E. Chojecka, S. Fertacz. T. 2. Katowice 2012; E. Breitkopf, E. Skorwider, A. Steuer: Zawodzie. Monografia historyczna dzielnicy miasta Katowic i parafii Opatrzności Bożej. Katowice 2011; „Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki” 1946, nr 31.

FLORIANSTAßE zob. ►Floriana ulica

FLORIDA, Fabryka Wyrobów Cukierniczych (w 1. 1940–1945 Oberschlesische Bonbon-Schokoladen und Puffreis Fabrik). Założona w 1926, zarejestrowana 30 VII 1926 i wpisana do rejestru handlowego Sądu Powiatowego w Katowicach pod nr A. 2278 Kat. Właścicielami byli Ludwik i Leopold Broda (w 1. 1940–1945 Treuhandler Karl Tschabar z Katowic). Swoje siedziby miała w Katowicach przy ►ul. Warszawskiej 13a i w Bogucicach przy ►ul. L. Markiefki i ►ul. Katowickiej. Zajmowała się wyrobem czekolady, cukierków i cukrów prażonych. W 1926 zatrudniała 13 pracowników. Wznowiła produkcję w 1945; w 1950 decyzją Ministerstwa Rolnictwa, Leśnictwa i Przemysłu Spożywczego przejęta przez Skarb Państwa.
E. Breitkopf, E. Skorwider, A. Steuer: Zawodzie. Monografia dzielnicy i parafii Opatrzności Bożej w Katowicach. Katowice 2011.

FRANCISZEK FONFARA, zakład ślusarski przy ul. Krakowskiej 16 (zob. ulica ►1 Maja); wykonawca wszelkich robót budowlanych; wytwórca parowych pieców piekarniczych, pieców żelaznych; wzmiankowany 1929–1930.
Skorowidz branż przemysłu, handlu, finansów, rzemiosła i zawodów wyzwolonych. Województwo śląskie 1929/30. [Katowice] 1930,

FRANK Marian (7 X 1910, Sosnowiec – 16 IX 1979 Monachium), prof. dr zwycz., zajmował się rachunkowością kopalniana, analizą działalności gospodarczej, ekonomiką i organizacja przedsiębiorstw. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939 (ranny). W l. 1946–1971 był związany Wyższą Szkołą Ekonomiczną w Katowicach (zob. ►Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach), w l. 1956–1958 sprawował funkcję rektora, kierował Katedrą Rachunkowości (1955–1957), Katedrą Ekonomiki Przedsiębiorstw Przemysłowych (1958–1969), Zakładem Ekonomiki Pracy i Polityki Społecznej (1969–1971). Był autorem 250 publikacji, wypromował 20 doktorów. Był prezesem oddziału Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Katowicach, członkiem Rady Technikum Ekonomicznego przy Ministerstwie Górnictwa i Energetyki.
Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach. 75 lat. Księga jubileuszowa. Oprac. zespół [aut. biogramów dawnych: A. Czech]. Katowice 2013.

FRANZ, huta cynku założona w 1818 (lub, według innych źródeł, ok. 1850–1855) roku w Bogucicach. Została wybudowana na obszarze dworskim należącym do Franza von ►Wincklera, następnie Marii Tiele-Winckler; później Waleska ►Tiele-Winckler i Hubert ►Tiele-Winckler, w hucie działało 12 pieców destylacyjnych, produkcja wynosiła 648 t cynku (1858), a w węgiel zaopatrywała się w kopalni ►Belle Alliance. W 1860 nastąpiło połączenie z pobliską hutą ►Fanny, a kompleks nosił nazwę ►Fanny-Franz. Huta zakończyła działalność w 1903, a jej zabudowania stały do lat 60. XX wieku. Obecnie w tym miejscu znajduje się hala widowiskowo-sportowa ►Spodek.
G. Grzegorek, A. Frużyński, P. Rygus: Kopalnie i huty Katowic. Katowice 2017.

FRANZ, szyb kopalni „Ferdynand“ (zob. ►kopalnia „Katowice”), 9,0 m pd poziomem terenu, głębiony w 1824.
G. Grzegorek, A. Frużyński, P. Rygus: Kopalnie i huty Katowic. Katowice 2017.

FRANZEL Adolf Gustaw (18 XII 1852 – 15 X 1929, Katowice), kupiec, burmistrz Bogucic; członek honorowy Gesangverein; przewodniczący rady kościelnej (1913), na początku XX w. jego imieniem nazwano jedną z ulic w Bogucicach (zob. ul. Zofii ►Koniarkowej).
„Gazeta Ludowa” 1912, nr 291; „Polak” 1913, nr 26; MHK, teczka Ulice cz.1.

FRANZELSTRAßE, zob. ul. ks. Franciszka ►Ścigały.

FRANZELSTRASSE zob. ►Zofii Koniarkowej ulica

FRANZLA zob. ►Zofii Koniarkowej ulica

FRANZLA, zob. ul. ks. Franciszka ►Ścigały.

FRAUENBUND, organizacja działająca przy ►parafii św. Szczepana w Bogucicach, w 1935 skupiała 80 członkiń.

FRĄCKIEWCZ Lucyna (12 V 1926 Wiedeń – 6 VI 2009, Katowice), prof. dr hab., specjalistka ekonomii i polityki społecznej. Była wnuczką Juliana Fałata. W l. 1974–1987 była związana z Uniwersytetem Śląskim, sprawując m.in. funkcję prodziekana Wydziału Nauk Społecznych i kierując Zakładem Polityki Społecznej. W l. 1993–1996 pełniła funkcję rektora Akademii Ekonomicznej w Katowicach (zob. ►Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach), była też dziekanem Wydziału Przemysłu (1987–1992) i Wydziału Zarządzania (1992–1993), kierowała Katedrą Polityki Społecznej i Gospodarczej. Opublikowała 600 prac naukowych (14 zwartych), wypromowała 20 doktorów i 600 magistrów. Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1978), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1981), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1985), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1996). Była m.in. przewodniczącą Oddziału Katowickiego Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego, wiceprzewodniczącą Komitetu Nauk o Pracy i Polityce Społecznej Polskiej Akademii Nauk, honorowym prezesem Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej, a także członkiem Międzynarodowej Unii Demograficznej.
Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach. 75 lat. Księga jubileuszowa. Oprac. zespół [aut. biogramów dawnych: A. Czech]. Katowice 2013.

FREIHERR RITHOFFENSTRAßE, zob. ul. ►Racławicka.

FREIHERR VON RICHTHOFEN STRAßE zob. ►Bohaterów Monte Cassino ulica

FREUND Isaac (1782, Golasowice – po 1854), kupiec narodowości żydowskiej, pierwszy współwłaściciel huty ►Fanny (1822) i kopalni ►Ferdynand (1823); właściciel willi przy ul. Gliwickiej 3 w Katowicach.
G. Grzegorek, A. Frużyński, P. Rygus: Kopalnie i huty Katowic. Kreacja i redakcja G. Grzegorek. Wstęp L. Jodliński. Katowice 2017.

FREUND Loebel (XVIII – poł. XIX w.), przedsiębiorca narodowości żydowskiej wywodzący się z Tarnowskich Gór, dzierżawca majątku ►Aleksandra Mieroszewskiego w Bogucicach; w 1823 inicjator powstania kopalni „Ferdynand” (zob. ►kopalnia „Katowice”), w której co najmniej do II poł. l. 20. XIX w. miał 3 kuksy; wg Aleksandra Mieroszewskiego współwinny upadku ordynacji mysłowicko-katowickiej; w l. 1839–1842 był właścicielem dóbr załęskich i tamtejszych nadań górniczych oraz hut cynku.
A. Kuzio-Podrucki: Mieroszewscy. Między Śląskiem a Małopolską. Tarnowskie Góry 2010.

FRIEDEL Jan (11 XI 1920, Lwów – 13 I 1982, Bystra), architekt; absolwent Politechniki Lwowskiej; od 1958 roku w Katowicach, w latach 1973–1978 pracował w Inwestprojekcie Śląsk, autor koncepcji przebudowy Bogucic i Zawodzia (realizowanej od 1979), odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1969).
A. Borowik: Nowe Katowice. Forma i ideologia polskiej architektury powojennej na przykładzie Katowic (19451980). Warszawa 2019.

FRIEDRICH, szyb ►kopalni „Katowice”, powstał w 1823; nazwa od imienia Fryderyka Wilhelma, najstarszego syna ►Johana Friedricha Weddinga; w XIX w. zakończył działalność.
R. Borowy: Wczoraj – dziś – jutro... kopalni „Katowice-Kleofas”. Historia węglem pisana. Katowice 1997.

FRYZJERZY, rzemiosło reprezentowane przez co najmniej 20 rzemieślników. W l. 1922–1939 byli to: Karol Albrecht, Oskar Freja, Karol Fritsch, Abraham Gutmacher, Paweł Hampel, Franciszek Musioł, Leopold Papoń, Paweł Paszek, Stefan Przybylski, Antoni Przybyłek, Jan Schade, Rudolf Schön, Franciszek Sieroń, Karol Skaler, Stanisław Taras, Troll, Aleksander Tieltz; po 1945: Maksymilian Kubik, Ewald Freier i Spółdzielnia Fryzjerów Związku Inwalidów Wojennych. Warsztaty zlokalizowane były przy ulicach: ►Katowickiej, ►1 Maja, ►L. Markiefki.
Skorowidz branż przemysłu, handlu, finansów, rzemiosła i zawodów wyzwolonych. Województwo śląskie 1929/30. Katowice 1929; Księga adresowa województwa śląskiego. Rok 1926/1927. Oprac. J. Bernatt. Katowice 1927; Księga adresowa miasta Wielkich Katowic 1935/1936. Opis władz i urzędów państwowych, komunalnych, samorządowych i instytucyj prywatnych; alfabetyczny spis ulic; spis mieszkańców według ulic; alfabetyczny spis mieszkańców; alfabetyczny spis branż, alfabetyczny spis zakładów i przedsiębiorstw przemysłowo-handlowych. Katowice 1935; Przewodnik katowicki ze spisem firm chrześcijańskich. [b.m.w.] 1935.

FUNDACJA im. ks. LEOPOLDA MARKIEFKI p.w. MATKI BOSKIEJ BOLESNEJ, kontynuuje dzieło zakładu powstałego w 1858 z inicjatywy ►ks. Leopolda Markiefki. a stworzonego z osobistego majątku proboszcza bogucickiego (posiadłość zagrodnicza) i kwoty 2,5 tys. talarów przeznaczonej na utrzymanie ►Sierocińca i ►Wyższej Szkoły dla Dziewcząt (pod nadzorem kuratorium, tj. proboszcza i 2 członków zarządu). W kolejnych latach w zakładzie uruchamiano: szkołę elementarną, ochronkę dla małych dzieci, szkołę specjalną (1902–1917), pensjonat dla dziewcząt i inne formy opieki nad dziećmi. Po 1924 ►jadwiżanki z Bogucic prowadziły zakład wychowawczy dla sierot i zaniedbanych dzieci, trzyklasową szkołę powszechną, przedszkole, kuchnię dla ubogich, poradnię medyczną i poradnię dla matek. Po zakończeniu II wojny światowej otwarto Dom Dziecka im. ks. Leopolda Markiefki (pierwszy sierociniec na terenie Katowic). Uruchomiono też kuchnię ludową i stacje opieki dla uchodźców. W 1949 narzucono zakładowi Komitet Opiekuńczy. W 1955 władze zlikwidowały prywatne przedszkole, siostrom powierzono tylko dzieci upośledzone umysłowo. Obecnie siostry kontynuują misję, prowadząc Specjalny Ośrodek Wychowawczy im. ks. Leopolda Markiefki (placówka opieki całkowitej nad dziećmi) i przedszkole. Ponadto zajmują się katechizacją w szkołach oraz prowadzą dni skupienia dla dziewcząt.
K.H. Domagała: Zgromadzenie Sióstr św. Jadwigi Prowincja Katowicka w latach 1945-1989. Lublin 2014; H. Domagała: Fundacja opiekuńczo-wychowawcza imienia ks. Leopolda Markiefki w Katowicach-Bogucicach w latach 1858-1990. Katowice 2011.

FUNDSCHACHT, szyb (znaleźczy) kopalni „Ferdynand” (zob. ►kopalnia „Katowice”), 12 m pod poziomem terenu uzyskano pierwszy urobek węgla (1824).
G. Grzegorek, A. Frużyński, P. Rygus: Kopalnie i huty Katowic. Katowice 2017.

FUNKCJONALIZM, styl w architekturze panujący na przełomie l. 20.−30. XX w.; w Zawodziu reprezentowany przez ►kościół p.w. Opatrzności Bożej; w Bogucicach przez osiedle domów wielorodzinnych ►TOR wybudowane w II poł. l. 30. XX w. (wzdłuż ulic ►Katowickiej, ►J. Ordona, ►Brzozowej), gmach ►IV Liceum Ogólnokształcące im. gen. Stanisława Maczka (►ul. Katowicka 54).

 


LEKSYKON BOGUCKI

WSTĘP

Leksykon bogucicki ma charakter popularny, będzie zawierać minimum 2000 haseł ujmujących okres od czasów zamierzchłych do współczesności. Granice terytorialne powstającego dzieła wyznaczają granice historyczne Bogucic z ich obszarem dworskim, Zawodziem, Koszutką, Kuźnicą Bogucką, Burowcem i włączoną już po I wojnie światowej do Dzielnicy II kolonią Agnes-Amanda, różniące się od współczesnych. Uwzględniono także najdalszy zasięg parafii p.w. św. Szczepana Męczennika. Miejscowości, które jej podlegały (Katowice, Kuźnica Bogucka, Dąbrówka Mała, Załęże, Brynów), zostaną opisane w kontekście ich związków z kościołem. Ponadto opisane zostaną struktury administracji terenowej, w obrębie których funkcjonowały miejscowości Bogucice i Zawodzie (jednostki terytorialne takie, jak: księstwo cieszyńskie, księstwo raciborskie, majorat mysłowicki, powiat bytomski i powiat katowicki), a także struktury administracji kościelnej (dekanaty), do których miejscowości należały.

W hasłach poruszono tematy: biograficzne, topograficzne, topograficzno-historyczne, historyczne, gospodarcze, wyznaniowe, kulturalno-oświatowe, omówiono zabytki i pomniki, struktury lecznictwa i kultury fizycznej, parę haseł poświęcono kulturze ludowej.

Notki biograficzne dotyczą wyłącznie osób nieżyjących, pochodzących z Bogucic, Koszutki, Zawodzia, a także tam zamieszkałych bądź działających, rozsławiających je poza ich granicami, o ile o ich działalności zachowały się ślady w źródłach lub dostępnych opracowaniach. Było to jedyne kryterium, jakie zastosowano, stąd w leksykonie znalazły się osoby o różnych opcjach narodowych i różnych orientacjach politycznych (m.in. działacze lewicowi, przedstawiciele duchowieństwa, osoby konsekrowane, właściciele Bogucic – przedstawiciele rodów Salomonów, Mieroszewskich, Tiele-Wincklerów, działacze samorządowi, powstańcy śląscy, sportowcy, nauczyciele, przedstawiciele świata kultury, dyrektorzy zakładów pracy, osoby zasłużone dla nauki polskiej).

Ważną część leksykonu stanowią hasła topograficzne – zarówno z topografii urzędowej (dotyczą  większości ulic Bogucic, Koszutki i Zawodzia), nazw osiedli i kolonii, miejsc historycznych, jak i z onomastyki ludowej (np. Tyfus, Drajok, Mrówcza Górka). Pewna grupa haseł dotyczy wydarzeń historycznych, ich wpływu na dzieje Bogucic (np. działalności Armii Radzieckiej w styczniu 1945, II wojny światowej, struktur ruchu oporu podczas okupacji, I wojny światowej, powstań śląskich, plebiscytu górnośląskiego, wojny trzydziestoletniej, wojen saskich, wielkiego kryzysu gospodarczego).

Duża grupa haseł dotyczy jednostek gospodarczych. W tej grupie znajdują się wszystkie kopalnie z  szybami i polami górniczymi, huty, kuźnica i inne jednostki gospodarcze różnych branż. Pewna grupa haseł odnosi się do rzemiosła, usług i handlu – obejmuje opracowania dotyczące nazw branżowych (np. fryzjerstwo, kowalstwo, piekarstwo), rzemieślników wykonujących wybrane zawody (np. budowlańcy, piekarze, stolarze), a także niektórych hurtowni, sklepów i mających długoletnie tradycje restauracji. Nie pominięto również haseł związanych z rolnictwem (np.  hodowla bydła, drobiu, koni, trzody oraz uprawa roślin użytkowych, ziemniaków i żyta).

Starając się uwzględnić wszystkie aspekty dziejów Bogucic, Koszutki i Zawodzia opracowano też hasła związane z życiem parafialnym realizowanym w 3 istniejących kościołach (parafie, związki i stowarzyszenia kościelne, obiekty sakralne), edukacją przedszkolną, szkolną, pozaszkolną i akademicką, lecznictwem (szpitale, ważniejsze przychodnie, apteki), kulturą fizyczną i turystyką (struktury i kluby sportowe).

Przy opracowaniu leksykonu korzystano z archiwaliów Archiwum Państwowego w Katowicach i jego oddziałów w Pszczynie i Gliwicach, Archiwum Miejskiego w Katowicach, Archiwum Kurii Archidiecezjalnej w Katowicach oraz zgromadzonych w Muzeum Historii Katowic, a także informacji zamieszczanych w prasie historycznej i współczesnej, okolicznościowych wydawnictwach jubileuszowych oraz literaturze naukowej i popularnonaukowej.

Antoni Steuer

autor koncepcji opracowania i treści haseł


 


wspolczesne granice bogucic
Współczesne granice Bogucic