EHRLICH Emil Piotr (12 IX 1901, Litwinów pow. Podhajce – 19 XI 1976, Wiedeń), ekonomista. Od 1928 prowadził działalność pedagogiczną (m.in. w szkołach handlowych w Stryju i Lwowie). Od 1945 wykładał w Wyższym Studium Nauk Społeczno-Gospodarczych w Katowicach, gdzie doprowadził do powołania Wydziału Handlowego, którego był dziekanem (1948–1951). W roku akademickim 1951/1952 pełnił funkcję dziekana Wydziału Finansowego Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Katowicach (zob. ►Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach). Działał w Polskim Towarzystwie Ekonomicznym i Ośrodku Postępu Technicznego w Katowicach. Był autorem 50 publikacji z zakresu nauki o sprzedaży i handlu oraz organizacji i finansowania przedsiębiorstw. Działał w Towarzystwie Rozwoju Ziem Zachodnich.
Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach. 75 lat. Księga jubileuszowa. Oprac. zespół [aut. biogramów dawnych: A. Czech]. Katowice 2013.
EICHEN, szyb ►kopalni „Susanna”, głęb. 10,3 m; eksploatowany w l. 1864–1878
G.Grzegorek, A. Frużyński, P. Rygus: Kopalnie i huty Katowic. Katowice 2017.
EISENACH, pole górnicze o powierzchni 323 031,2 m², rezerwowe, utworzone wyrokiem sądu Apelacyjnego w Raciborzu (15 III 1859); właściciele: ►Agathe Bergwerkschaft Gmbh, od 1896 ►Kattowitzer AG (Kattowitzer AG für Bergbau und Eisenhuttenbetrieb); od 1920 włączone do ►kopalni „Katowice” („Kattowitz”).
R. Borowy: Wczoraj – dziś – jutro... kopalni „Katowice-Kleofas”. Historia węglem pisana. Katowice 1997.
ELEKTRON, kino na ►Koszutce, usytuowane w latach 60. XX w. w tylnym skrzydle, na pierwszym piętrze ►Biurowca na ►Placu Grunwaldzkim; sala widowiskowa na 380 miejsc.
A. Borowik: Nowe Katowice. Forma i ideologia polskiej architektury powojennej na przykładzie Katowic (1945–1980). Warszawa 2019.
ELEKTROWNIA KOPALNI „KATOWICE”, jedna z 5 elektrowni ►Wspólnoty Interesów, o mocy 12,5 MW. W 1911 była wyposażona w 12 maszyn prądotwórczych i 2 turbiny parowe; w l. 30. XX w. zatrudniała 136 osób. W 1945 dysponowała mocą 10,5 MW. Obecnie budynek jest jednym z ►obiektów w zespole zabudowy po kopalni „Katowice” na terenie ►Muzeum Śląskiego przy ►ul. Kopalnianej 6.
APK, zesp. Urząd Wojewódzki Śląski, Wydział Przemysłu i Handlu, sygn. 2583; E. Koziarski: Elektrownie na Śląsku. Opole 1997; M. Markowski: Energia elektryczna w polskim przemyśle węglowym. „Śląski Informator Przemysłowy” 1945, nr 3; R. Borowy: Wczoraj – dziś – jutro... kopalni „Katowice-Kleofas”. Historia węglem pisana. Katowice 1997.
ELEWATOR, Zakłady Urządzeń Technicznych „Elewator”, założone w 1. 1867–1871 przez braci Maurycego i Roberta Ollendorfów. Często zmieniały właścicieli, początkowo również szyldy, pod którymi odbywała się produkcja armatury przemysłowej. Fabryka Kotłów Parowych, jeden z protoplastów dzisiejszego „Elewatora" z siedzibą w Katowicach, ok. 1880 przeszła w ręce sosnowieckiej rodziny Schoenów; w 1889 w spółce Piotr Kania – Karol Kunze, od 1900 z udziałem Feliksa Schustera; w 1918 zakupiona przez Teodora Holza, właściciela Fabryki Maszyn „Elewator" z siedzibą przy ul. Kamiennej w Katowicach, który w 1923 dokonał fuzji zakładów w Katowicach i Zawodziu; odtąd nazwa „Elewator” obejmowała oba zakłady. Dyrekcja mieściła się przy ul. Krakowskiej (ob. ►ul. 1 Maja) 31. W 1926 zatrudniała 179 robotników. Na przełomie 1. 20.–30. XX w. ogłosiła bankructwo (niewypłacalność dłużników); hale produkcyjne zostały przejęte przez magistrat katowicki. Od 1933 właścicielami SA „Elewator” byli Teodor junior i Aleksander Holz. W 1939 procowało w niej 230 osób. W okresie okupacji hitlerowskiej jeden z oddziałów „Elewatora” uruchomiono w hucie „Marta" w Katowicach, przestawiając jego produkcję na potrzeby wojenne. Po wyzwoleniu Katowic zakład został otwarty l II 1945, podlegał Zjednoczeniu Przemysłu Maszynowego w Gliwicach. Od 1947 funkcjonowała przyzakładowa szkoła zawodowa przy ul. Powstańców w Katowicach. W 1. 1954–1957 zakład był połączony z ZUT „Zgoda” w Świętochłowicach. W II 1957 uzyskał pełną samodzielność i nazwę Zakłady Urządzeń Technicznych „Elewator”. W 1970 posiadał stalownię oraz warsztaty: konstrukcyjny, obróbki mechanicznej, remontowy i narzędziownię. Z.U.T „Elewator” produkowały różnorodny asortyment: schody ruchome, urządzenia transportu ciągłego dla przemysłów: chemicznego, cementowego, miedzianego, siarkowego, dla cukrowni oraz elektrowni i elektrociepłowni w kraju i za granicą. Od l I 1993 zakład został sprywatyzowany. Jego prawnym następcą został „Elewator” Spółka z o.o. – Spółka Pracownicza, która na zasadzie leasingu przejęła maszyny, urządzenia, budynki i tereny po zlikwidowanym przedsiębiorstwie. Korzystając z tradycji i kwalifikacji doświadczonej załogi, „Elewator” Spółka z o.o. kontynuował poprzednią produkcję, rozszerzając i unowocześniając asortyment urządzeń przede wszystkim dla energetyki krajowej i zagranicznej. W 1998 nastąpiło przeniesienie własności majątku Skarbu Państwa na rzecz „Elewator” Sp. z o.o., a w 2003 jednostka ta uzyskała Certyfikat ISO 9001. Od 2015 nie istnieje (zburzony).
E. Breitkopf, E. Skorwider, A. Steuer: Zawodzie. Monografia dzielnicy i parafii Opatrzności Bożej w Katowicach. Katowice 2011.
ELFRIDE, kopalnia węgla kamiennego w przysiółku ►Bagno, nadana 19 III 1838 na polu górniczym ►Elfride; eksploatowana w l. 1847–1883 (szyb ►Minna); w 1860 zatrudniała 35 górników; w 1870 wydobyto 61,1 ton węgla; odbiorcą węgla była huta Wilhelmina; od 1883 weszła w skład kopalni „Giesche”.
G. Grzegorek, A. Frużyński, P. Rygus: Kopalnie i huty Katowic. Kreacja i redakcja G. Grzegorek. Wstęp L. Jodliński. Katowice 2017.
ELFRIDE, pole górnicze o powierzchni 0,67 km² na terenie przysiółka ►Bagno, graniczyło z nadaniami: ►Pffarfeld i Wildsteinssagen (od zachodu i północy), Morgenroth (od wschodu), Vitus (od południa); nadane 19 III 1838; właścicielami byli: ►Franz Winckler i Gustaw Drescher, od 1862 ►Giesche SA.
G. Grzegorek, A. Frużyński, P. Rygus: Kopalnie i huty Katowic. Kreacja i redakcja G. Grzegorek. Wstęp L. Jodliński. Katowice 2017.
ELTERNVEREIN FÜR DEUTSCHE VOLKSSCHULEN ODDZIAŁ ZAWODZIE, organizacja kulturalno-oświatowa podległa Volksbundowi, z siedzibą przy ul. Leopolda ►Markiefki 30; propagowała szkołę niem. wśród społeczności polskiej; działacze: Eryk Hartke, Piotr Dulata, Herbert Widera, Paweł Babczyk, Fryderyk Fiedler, Emil Olma.
APK, zesp. Starostwo Powiatowe Katowice sygn. 7
ELWRY Z BOGUCIC, kapela podwórkowa przy ►Zakładowym Domu Kultury KWK „Katowice” przy ul. ks. Leopolda ►Markiefki; założona przez Edmunda Radziejewskiego; dziewięciu członków (1989).
APK, zesp. Wojewódzki Ośrodek Kultury, sygn. 83.
EMMANUEL, oaza dorosłych Ruchu Światło-Życie w ►parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach; założona w latach 90. XX wieku; jej uczestnicy brali udział w sobotnich mszach świętych (ok. 2000 roku: 200–300 osób); cel ruchu stanowi pogłębienie wiary.
Pół wieku. Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 1952–2002. Katowice 2003.
ENERGOAPARATURA, Przedsiębiorstwo Montażu Aparatury Pomiarowej i Automatyki, firma oferująca obecnie szerokie usługi z zakresu prac związanych z odnawialnymi i ekologicznymi źródłami energii, utworzona w 1955 roku przy ul. Plebiscytowej w Katowicach; od 1960 zajmowała budynek przy ul. Ignacego ►Paderewskiego, a później miała siedzibę przy ul. gen. Kazimierza ►Pułaskiego (którą, pod zmienionym adresem ►Floriana 7, zajmuje obecnie Zarząd Regionu NSZZ „Solidarność”), obecny adres: Pułaskiego 7.
E. Breitkopf, E. Skorwider, A. Steuer: Zawodzie. Monografia dzielnicy i parafii Opatrzności Bożej w Katowicach. Katowice 2011.
EPITAFIA w ►Bazylice Mniejszej p.w. św. Szczepana w Bogucicach, tablice pamiątkowe, umieszczone w przedsionku i na chórze, poświęcone m.in.: ►ks. Franciszkowi Ścigale, ►ks. Ludwikowi Skowronkowi, ►ks. Alfonsowi Tomaszewskiemu, ►Karolowi Hoppemu oraz Tablica ku czci poległych.
AKAD, zesp. Akta lokalne, sygn. 126.
ERAZMA zob. ►Musiolik Aniela
ERWIN ZIMMERMANN, firma w Zawodziu zajmująca się produkcją towarów ciętych, założona w 1911 przy Kaiser-Wilhelmstrasse (zob. ►Pierwszego Maja ulica), wykreślona w 1938 roku na wniosek właściciela.
APK, zesp. Rejestr handlowy, sygn. A.1036 Kat.
