Dział Etnologii Miasta. Nikiszowiec
17 V - 31 VIII 2025
Katowickie beboki w fotografii Marka Foltyna
Beboki to niewielkie, rozmieszczone w różnych miejscach Katowic rzeźby plenerowe przedstawiające postacie z ludowych wierzeń. Powstały z inicjatywy i według projektu katowickiego artysty, Grzegorza Chudego, a pierwsze z nich stanęły na Nikiszowcu w lipcu 2021 roku. Beboki, w różnych formach i z atrybutami charakterystycznymi dla miejsc, w których się znajdują, stały się atrakcją dla katowiczan i odwiedzających miasto turystów.
Przed oddziałem Muzeum Historii Katowic – Działem Etnologii Miasta znajduje się para beboków – mama, niosąca kosz do pralni, trzymająca za rękę synka. Ich imiona są nieprzypadkowe. Sztefa upamiętnia Stefanię Blaut, mieszkankę Nikiszowca, która wspierała swoją wiedzą muzealników podczas tworzenia wystawy stałej „Woda i mydło najlepsze bielidło. W pralni i maglu na Nikiszowcu”. Mały bebok, Erwinek, został nazwany na cześć znanego artysty Grupy Janowskiej – Erwina Sówki.
Sztefa i Erwinek stoją w oknie muzeum, są bohaterami memów promujących oddział MHK, mają nawet komplety ubrań i akcesoriów stosowanych zależnie od pory roku czy wydarzenia, które odbywa się w muzeum lub w osiedlu.
Na wystawie Katowickie beboki w fotografii Marka Foltyna znajduje się kilkadziesiąt prac pokazujących figurki stojące w różnych częściach miasta.
Bożena Donnerstag
Na Ślōnsku godajōm, co beboki sużōm do straszynio bajtli.
Downij tak było, a bebokom ôdpowiadało,
co ludzie mieli je za srogie straszki, bo dowali im pokōj.
Dzisiej beboków żodyn sie niy lynko,
a ône pomału pokazujōm, iże żyjōm postrzōd nos.
Grzegorz Chudy
Bajtle – dzieci
Srogie straszki – wielkie straszydła
Lynkać się – bać się
MAREK FOLTYN
Marek Foltyn to dla przyjaciół i sympatyków człowiek z dużym aparatem fotograficznym, który stanowi jego znak rozpoznawczym. Informatyk, a z zamiłowania i wykształcenia fotografik zatrzymuje w kadrze piękne i ciekawe miejsca na Górnym Śląsku, przyrodę czy małą architekturę. Dokumentuje śląską przestrzeń miejską, wydarzenia oraz wszystko to, co powinno zostać zapamiętane dla przyszłych pokoleń. W ostatnim czasie jego uwadze nie uszły katowickie beboki.
Beboki to przesympatyczne postacie, które na zdjęciach Marka Foltyna pokazane zostały z nieco innej perspektywy, niż można je zazwyczaj oglądać. Oryginalne figurki w przestrzeni miasta są nieduże, natomiast na zdjęciach Foltyna osiągają inny wymiar, dzięki czemu dostrzegamy każdy detal i szczegół.
Sam pomysł wystawy o bebokach zrodził się spontanicznie, w odpowiedzi na zainteresowanie osób niemających możliwości dotarcia do figurek na terenie Katowic. Odwiedzając wystawę, będą miały okazję je zobaczyć.