Dział Etnologii Miasta. Nikiszowiec
12 VII - 11 IX 2011
Jednym z elementów przemian społeczno-gospodarczych przełomu lat 80. i 90. ubiegłego wieku była restrukturyzacja przemysłu. Związane z nim dotychczas ogromne obszary traciły swoje dotychczasowe funkcje i przeznaczenia. Po raz pierwszy chyba w historii Polski, bez udziału wojen czy kataklizmów, miasta miały do dyspozycji niezliczone tereny o praktycznie nieograniczonych możliwościach funkcjonalnych. Ze względów politycznych uwagę autorów programu restrukturyzacji gospodarki skupiły procesy społeczne i ekonomiczne, procesy funkcjonalnej rekonwersji nieruchomości zaś oraz związane z tym drastyczne, często nieodwracalne, zmiany krajobrazu pozostawały na marginesie ich zainteresowań. Można zaryzykować stwierdzenie, że skupiono się na dobrach w pewnym sensie „odtwarzalnych”, nieodtwarzalne dobro natomiast, jakim jest fizyczna przestrzeń, w której żyjemy, oraz kulturotwórcze funkcje krajobrazu potraktowane zostały po macoszemu. Te wspomniane już, drastyczne i nieodwracalne, fizyczne zmiany nie są najczęściej ani rejestrowane, ani zauważane. Skutki tych zmian zarówno dla krajobrazu miast, jak i ducha jego mieszkańców pozostają poza sferą czyjejkolwiek uwagi.
Anepigrafy to projekt, którego celem jest rejestracja i prezentacja tychże zmian. To cykl kilkunastu obrazów i kilkudziesięciu fotografii, w których artyści zainspirowani zostali zmiennością miejskich pejzaży Śląska, ich „industrialnością”, nostalgią i w których dostrzec można swoisty dramat wzajemnych zależności człowieka i krajobrazu.
Celem autorów jest pokazanie fizycznych i metafizycznych przemian krajobrazu Śląska powodowanych transformacjami gospodarczymi. Coraz to nowe fotografie pokazują proces fizycznych zmian, dokonujących się w krajobrazie na skutek likwidacji obiektów poprzemysłowych. Obrazy zaś przenoszą nas w świat „krajobrazu ducha”, poddawanego intensywnym przemianom inspirowanym przez fizyczność. Anepigrafy są projektem otwartym, podążającym za dokonującymi się przeobrażeniami krajobrazu. Kolejne wystawy będą rejestracją tych zmian.
Na projekt składają się fotografie ułożone w cykle pokazujące znikanie obiektów z krajobrazu miasta, prezentowane w formie diaporamy, oraz obrazy o formacie 100 x 120 cm.
Dotychczasowe wystawy odbyły się w:
- Górnośląskim Centrum Kultury w Katowicach, 2006,
- Galerii Stalowe Anioły w Bytomiu, 2007,
- Pałacu w Rybnej, 2009,
- Centrum Promocji Bytomia, 2010,- Rondzie Sztuki w Katowicach, 2010,
- Muzeum Miejskim w Siemianowicach Śląskich, 2011.
Współautorami projektu są Bogusław Hajda (fotografia) oraz Krzysztof Habdas (malarstwo).
Bogusław Hajda
Architekt, urbanista; rocznik 1961. Ukończył Wydział Architektury Politechniki Śląskiej (1989). Pracował w Biurze Planowania Przestrzennego w Katowicach jako kierownik Pracowni BPP w Bytomiu, a następnie w Pracowni Rozwoju Miasta. Współtworzył oraz zarządzał Agencją Inicjatyw Lokalnych SA w Bytomiu. Kierował Regionalnym Centrum Obsługi Inwestora w Górnośląskiej Agencji Rozwoju Regionalnego SA w Katowicach. Jest członkiem Stowarzyszenia Forum Rewitalizacji. Obecnie pracuje jako Główny Specjalista ds. Rewitalizacji w Urzędzie Miasta Lublin.
Krzysztof Habdas
Malarz, grafik, rzeźbiarz; rocznik 1962. Ukończył krakowską Akademię Sztuk Pięknych na Wydziale Grafiki w Katowicach (1987). Był uczestnikiem wielu wystaw zbiorowych i indywidualnych. Jego prace znajdują się w prywatnych kolekcjach w kraju i za granicą. Na co dzień jest Plastykiem Miejskim w Bytomiu.