Dział Etnologii Miasta. Nikiszowiec
13 XII 2014 - 12 IV 2015
SCENY RODZAJOWE PRZY STOLE
Stoły. Wydawałoby się, że to zwyczajne meble, takie same jak krzesła, szafy czy łóżka… Jednak stół – to jedyny sprzęt, który możemy zmieniać, kreować w zależności od potrzeby.
Czasem jest tylko blatem do pracy, a wielokrotnie w ciągu roku, odświętnie nakryty, stanowi najważniejsze miejsce podczas rodzinnej uroczystości lub święta. Skupia wokół siebie rodzinę, jest świadkiem składania sobie życzeń przy wieczerzy wigilijnej i wielkanocnym śniadaniu. To na nim ułożone są potrawy przygotowywane zgodnie z wiekową tradycją i spożywane przy dźwiękach kolęd oraz radosnym „Alleluja”.
Stół codzienny – na nim przygotowujemy i podajemy zwyczajne posiłki.
Stół, przy którym śpiesznie jemy śniadanie przed wyjściem do szkoły i pracy. Stół, przy którym pijemy leniwą, popołudniową kawę, odpoczywając po ciężkim dniu, czytając gazetę lub rozwiązując krzyżówkę.
Stół, dla graczy w karty, chińczyka i w szachy.
Stół wysłuchujący zabawnych lub strasznych historii na urodzinach, babskich combrach, przy skubaniu pierza i na biesiadzie piwnej. Stół zaśmiewający się z dowcipów powtarzanych do znudzenia przy okazji jubileuszy, wesel i spontanicznych spotkań „bez okazji”.
Rodzina zasiada przy nim do wspólnego posiłku. Dzieci, rodzice, dziadkowie, bliżsi i dalsi krewni rozmawiają, rozmawiają, rozmawiają… Na wesoło, na smutno, a czasem kłócąc się, by później się pogodzić.
Wspominając przeszłość i to, co wydarzyło się wczoraj.
Stół to symbol życia rodzinnego, jednoczenia się, spotkania, dialogu i porozumienia. Gdyby potraktować go jak człowieka, byłby kimś, kto wie o nas wszystko, zna na wylot nie tylko nas, rodzinę i znajomych, ale także nasze przyzwyczajenia i przywary. Znosi cierpliwie wszystko, trwa przy nas na weselach, chrzcinach i stypach. Oparty mocno na stabilnych nogach (na starość lub w razie nierównej podłogi z podłożonym kartonikiem) jest niezbędny w każdym domu.
Stół i wszystko to, co się wokół niego dzieje, bardzo często było i jest tematem obrazów. Także śląscy artyści nieprofesjonalni wiele swych dzieł poświęcili właśnie scenom odbywającym się przy stole czy też obok stołu.
Dokumentując życie toczące się wewnątrz familoków, na placach przed domami, w ogródkach działkowych czy na festynach i karczmach piwnych, malarze ci nie tylko bacznie obserwowali i odzwierciedlali to, co widzieli, ale także byli aktywnymi uczestnikami tych wydarzeń. Każdy z nich zapewne bawił się na śląskim weselu, siedział przy stole nad talerzem świeżych krupnioków, grał w skata na krzywym ogrodowym stoliczku lub pił piwo podczas Barbórki.
Zwyczajne życie śląskich rodzin, sączące się powoli od szychty do szychty, od posiłku do posiłku, mogłoby się wydawać monotonne, nudne i szare. Od czasu do czasu urozmaicane świątecznym dniem i „lepszym” obiadem, czasem chrzcinami, weselem lub kolejnym urodzinami członków rodziny, dawało poczucie stabilności, uporządkowania i bezpieczeństwa.
Obrazy artystów z Katowic, Zabrza, Bytomia, Rudy Śląskiej i innych górnośląskich miast udowadniają, że codzienność jest też niezwykła i ma wiele odcieni, a odświętność to feeria barw, dzięki którym poznajemy uczucia i nastroje ludzi, czujemy atmosferę, jaka towarzyszy ucztującym.
Stół. To właśnie o nim jest nasza historia…
Obrazy artystów nieprofesjonalnych prezentowane na wystawie Sceny rodzajowe przy stole pochodzą z: Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, Muzeum Śląskiego w Katowicach, Muzeum Miejskiego im. Maksymiliana Chroboka w Rudzie Śląskiej, Muzeum Miejskiego i Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, Galerii „Barwy Śląska” oraz Muzeum Historii Katowic.
Bożena Donnerstag
Imprezy towarzyszące wystawie:
9 I 2015 r. godz. 17.00 – PRZYSTANEK NIKISZOWIEC: „O zachowaniu się przy stole…”
Prowadzenie: Janina Księżyk i uczniowie Zespołu Szkół Gastronomicznych im. G. Morcinka w Katowicach. Spotkanie połączone z degustacją napojów bezalkoholowych.
15 I 2015 r. godz. 16.30 – Deconatka zaprasza
– warsztaty scrapbookingu (sztuki ręcznego tworzenia i dekorowania albumów ze zdjęciami i pamiątkami rodzinnymi) – robimy kartkę na Dzień Babci i Dziadka.
Zapisy: tel. 32 3539559. wew. 5, liczba osób ograniczona.
17 I 2015 r. godz. 12.00 – Deconatka zaprasza
– pokaz aranżacji stołu karnawałowego.
3 II – 6 II 2015 r. – Dni gier planszowych;
od 12.00 do 17.00 można w muzeum pograć w klasyczne gry planszowe: chińczyka, warcaby i szachy.
10 II – 13 II 2015 r. – Dni gier planszowych;
od 12.00 do 17.00 można w muzeum pograć w klasyczne gry planszowe: chińczyka, warcaby i szachy.
7 II 2015 r. godz. 12.00 – Deconatka zaprasza
– pokaz aranżacji stołu na walentynki.
12.02.2015 r. godz. 17.30 – „Kto w tłusty czwartek nie zje pączków kopy…”
– pączki, faworki i inne niespodzianki – na degustację tłustoczwartkowych przysmaków zaprasza restauracja Zacisze z Brzeźćkoło Pszczyny.
12.02.2015 r. godz. 18.30 – Piykła baba chlyb, zrobił się zakalec – koncert zespołu „Wte i nazod”.
17.02.2015 r. godz.17.00 – Muzealne pożegnanie karnawału
– Oddział Muzeum Historii Katowic w Nikiszowcu oraz restauracja Zacisze z Brzeźć koło Pszczyny zapraszają na tradycyjnego „śledzia”!
28 II 2015 r. godz.12 – Gramy w skata
– nauka i turniej gry w skata, prowadzenie Piotr Grzywaczyk, Sekcja Skata „Gwarek-Bolina KWK Wieczorek”.
19 III 2015 r. godz. 16.30 – Deconatka zaprasza:
warsztaty scrapbookingu – robimy kartkę wielkanocną Zapisy: tel. 32 3539559. wew. 5, liczba osób ograniczona.
21 III 2015 r. godz.12.00 – Deconatka zaprasza
– pokaz aranżacji stołu wielkanocnego.